Eğitim dünyasını son yıllarda meşgul eden sorulardan biri de yurt dışından alınan diplomalarının geçerli olup olmadığıdır. YÖK’ün açıklamaları ve denklik koşuluna rağmen bu konudaki yanlış uygulamalar ve bilinçsizlik hâlâ devam ediyor. Peki yurt dışı diploması Türkiye’de geçerli mi, hangi diploma neden geçersiz kabul ediliyor?
Yurt Dışı Diplomasında Mutlaka YÖK Denkliği Aranmalı
Yurt dışı diploması; ön lisans, lisans veya lisansüstü eğitim sonrasında mezuniyet derecelerini temsil ediyor. Üniversiteyi yurt dışında bitirmek, nitelikli eğitim için son derece önemli bir adım olmakla birlikte kimileri bu emeği suistimal eden uygulamalarla tanınıyor. Yurt dışı diploma tacirleri, yurt dışı üniversite hayalleri kuranlara da Türkiye’de geçerli olmayan diploma servis ediyor. Bu gibi dolandırıcılıklara ve yanlış uygulamalara denk gelmemek için ise birtakım bilgileri öğrenmek gerekiyor.
Öncelikle YÖK tarafından tanınan yurt dışı yükseköğretim kurumlarını bilmek büyük önem taşıyor. Yurt dışında eğitim almak isteyenlerin, YÖK’ün belirlediği tanıma ve denklik prosedürlerini bilmeleri gerekiyor. Buna göre YÖK tanıdığı yurt dışı eğitim kurumunu, derece ve alan eş değerliliği yani denklik açısından incelemeye tabi tutuyor. Bununla birlikte YÖK, yalnızca tanıma ilkesine göre hareket etmiyor. Bazı yükseköğretim kurumlarında alınan eğitim, Türkiye’de ek bir eğitim daha gerektirdiği için denklik ile ilgili sorunlar meydana çıkarabiliyor. Bu gibi durumlarda ise uygulanan Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemleri mevcuttur.
SYBS olarak kısaltılan uygulama; mezun olunan yurt dışı yükseköğretim programı ile ilgili eksiklik veya tereddüt oluştuğunda hayata geçiriliyor. Bu eksiklikler YÖK tarafından eğitim dili, programın niteliği, uygulamalı ve teorik dersler, staj ve projeler olarak sıralanıyor. Söz konusu eksikliklerde ise ders tamamlama, staj tamamlama, klinik pratik, proje yapımı veya sınava girme uygulamalarından biri ya da birkaçı deneniyor. Bu uygulamaların tümü de Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemleri kapsamında yer alıyor.
Mesleki uygulama gerektiren tıp, hemşirelik, diş hekimliği, veterinerlik, ebelik, eczacılık, hukuk, mimarlık ve öğretmenlik programlarında ise akademik ve istihdam denkliği isteniyor. Buna göre her iki denklik kriteri de bir arada değerlendirerek eksiklik olması durumunda ders-staj tamamlama veya seviye tespit sınavı ile pratik eğitim gibi farklı uygulamalar düşünülüyor. Netice olarak yurt dışında eğitim almaya hazırlanan bir öğrencinin, YÖK tarafından belirlenen tüm bu süreçleri önceden bilerek hareket etmesi öneriliyor.
YÖK Diploma Denklik Sorgulaması Nasıl Yapılır?
Yurt dışında eğitim hayali kuran öğrencilerin dikkat etmesi gerekenlere geri dönersek bunların başında diploma denklik sorgusu gelir. YÖK, dijitalleşme projesi kapsamında tüm uygulamalarını dijital yollarla da öğrencilere sunuyor. Bu kapsamda da yurt dışından alınan diplomanın geçerli olup olmadığı kısa sürede netleşmiş oluyor. Yurt dışı diplomaları, e-devlet aracılığıyla Yurt Dışı Diploma Denklik Ön Başvuru ile Denklik Başvurusu Sorgulama işlemlerine tabi tutuluyor. Ayrıca ilgili işlemler YÖK Mobil uygulaması üzerinden de yapılabiliyor.
Genel olarak YÖK denkliği olmayan ve e-devlet üzerinden sorgulanamayan hiçbir yurt dışı diploması, Türkiye’de geçerliliğe sahip değildir. Bununla birlikte YÖK’ün tanıma ve denklik koşullarını karşılayan kimi okulların da denk gözükmediği biliniyor. Yurt dışı diploması iptal edilen kişiler için kanun ve yönetmelik doğrultusunda yasal sürece de başvurma yolu bulunuyor.
