Son 10 yılda teknolojideki gelişmelerin hızı şaşırtıcı bir ivmeyle artış gösterdi. Hatta öyle gelişmeler oldu ki tarihin akışını değiştiren dönüşümler yaşandı. Tarihi değiştiren bu gelişmenin adı yapay zeka (AI). Bu yazımızda yapay zeka nedir, yapay zeka ne işe yarar sorusunu yanıtlayarak yapay zekayı kapsamlı biçimde ele aldık.
Yapay zeka, gelişim süreci oldukça geniş olan bir süreçtir. Bu süreç temel matematik alanında önemli gelişmelerin mucidi olan Alan Turing’in turing testi ile başlamıştır. Terimin ilk kullanılışı ise 1956 yılında olmuştur. Günümüzde yapay zeka teknolojileri hakkında insan zekasının önüne geçip mesleklerin bazılarını ortadan kaldırabileceği şeklinde pek çok teori ortaya atılmış, pek çok farklı çalışmada yapay zekaya odaklanılmıştır.
Yapay Zeka Nedir?
Şüphesiz ki son yılların en çok merak edilen sorularından biri de yapay zeka nedir sorusudur. Artificial intelligence kelimesinin Türkçe karşılığı yapay zeka için pek çok farklı tanım yapılmıştır. Bilgisayar bilimi konusundaki otoritelerin tanımlarındaki ortak ifadeler şu şekildedir:
“Bilgisayarları düşündürmeye çalışma”
“Karar verme, öğrenme, problem çözme gibi insana dair becerileri makinelere kazandırma”
Bilgisayarların algılayabilmesini, düşünmesini ve davranış sergilemesini sağlama”
| Yapay zeka | Doğal zeka |
| Değişiklik yapmadıkça silinmez | Unutulması mümkün |
| Kopyalanabilir ve transfer edilebilir | Aktarılabilmesi için eğitim gerekir |
| Verinin bilgiye dönüşümü maliyetlidir; fakat kopyalama maliyeti yüksek değildir | Eğitim süreci maliyetlidir |
| Sonuç aynıdır | Tutarsızlık olabilir |
| Muhakeme gücü yoktur | Problemi çözmek için deneyimlerden yararlanabilir |
| Sadece parametler doğrultusunda sonuç verir | Yaratıcıdır |
Teknoloji dünyasında AI kısaltmasıyla ifade edilen yapay zeka kavramı aslında bir çatıdır. Pek çok farklı disiplini kapsar. Yapay zekayı insan zekasını taklit eden geliştirilebilir sistem veya makine olarak tanımlayabiliriz. Yapay zekanın şu özellikleri yapay zekanın ne olduğunu anlamayı kolaylaştıracaktır: İnsan gibi düşünen, insan gibi davranan, akıllı düşünen.
İnsanlar tarafından yapay zeka hakkında pek çok farklı mit ortaya atılmıştır. Yapay zeka ile insan zekasını şu şekilde karşılaştırmak yapay zekayı daha iyi anlamayı sağlayacaktır.
Yapay Zeka Ne İşe Yarar?
Yapay zeka çok sayıda şirketin iş takvimine dahil olmuştur. Bu da yapay zekanın farklı amaçlara hizmet etme potansiyelinin bir sonucudur. Yapay zeka aşağıdaki amaçlara yönelik geliştirilebilir ve kullanılabilir:
- Çeşitli konulardaki araştırmalarda zamandan tasarruf etme, daha az emek harcanarak daha çok üretim yapmayı sağlama
- İnsan beyninin yapısını anlama
- Robotları endüstriyel alanda işçilerin yapamayacağı işler için işçi olarak kullanma ve stratejik kararlar alınmasında yardımcı araç olarak olarak kullanma
- Bilgisayar kullanımını kolaylaştırma ve bilgisayarı daha faydalı hale getirme
Aşağıdaki şu tablo da yapay zeka ne işe yarar sorusuna yanıt niteliğindedir:
| Otomasyon | Karar | Aksiyon | |
| Yapay zeka sayesinde | Akıllı, güvenli, ekonomik | İstisnai durumlarda katma değer sağlayan bir faaliyet | Ölçülebilirlik, sürdürülebilir rekabet |
| Yapay zeka olmadan | Pahalı, güvensiz | Emek yoğun, tecrübe | Sürdürülebilir değil |
Yapay Zeka İle Neler Yapılabilir?
Yapay zeka; reaktif makine, sınır hafıza, zihin teorisi ve öz farkındalık olmak üzere 4 farklı türdedir. Bu çeşitliliğin de etkisiyle yapay zeka ile yapılabileceklerin sınırı yoktur. Yapay zeka ses verilerini işleme, görüntü işleme, doğal dil işleme yeteneği sayesinde pek çok farklı karşımıza çıkar. Yapay zeka teknolojisi sayesinde şehirlerin toplumun ve dünyanın çok daha ‘akıllı’ hale gelmesi mümkündür.
Yapay zekanın bu potansiyeli yapay zeka ile ilgili mesleklerin türemesinde ve üniversitelerde yapay zeka programlarının açılmasında etkili olmuştur. Yapay zeka ile ilişkili lisans programları, yapay zekada belirli bir seviyeye ulaşmaya yardımcı olur. Yapay zeka teknolojisini kullanarak farklı alanlarda yapay zekadan fayda sağlamaya yardımcı olabilecek popüler meslekler ise şunlardır: Veri bilimci, yapay zeka uzmanı, IoT uzmanı, yazılım geliştirici, siber güvenlik uzmanı, blockhain geliştirici, oyun geliştirici.
Yapay Zeka Uygulamaları
Hemen her sektörde ve hayatın her alanında yapay zeka örnekleri karşımıza çıkmaya başlamıştır. Sohbet robotlarının, dijital platformlardaki akıllı öneri sitemlerinin en iyi örnekler olduğunu söyleyebiliriz. Teknolojideki gelişmeleri heyecanla karşılandığı ülkemizde büyük bir yapay zeka ekosistemi oluşmuştur. Bu ekosisteme start-up şirketler, girişimciler, melek yatırımcılar, teknoloji şirketleri, içerik üreticileri, içerik sağlayıcılar dahildir.
İnsani yeteneklere sahip olan yazılımsal ve donanımsal sistemler özellikle de teknoloji üreticilerinin gündemindedir. Öyle ki yalnızca Microsoft’un 18 bin 365 yapay zeka patenti vardır. Nitekim Microsoft bugün dünyanın en değerli şirketlerinin başında gelir.
Yapay zeka ile ilgili daha pek çok atılım yapılması olasıdır. Özellikle de otonom araçlar, artırılmış iş gücü konusunda gelişmeler hız kanabilir. Kullanım alanlarına göre yapay zeka uygulamalarını şöyle gruplandırabiliriz:
- Akıllı ev teknolojileri
- Askeri alandaki yapay zeka uygulamaları
- Tıp ve sağlık alanındaki uygulamalar
- Robotik
- Otomotivde yapay zeka uygulamaları
- Endüstrideki uygulamalar
Halihazırda en yaygın şekilde kullanılan yapay zeka uygulamaları ise şunlardır:
- Siri
- Google Asistan
- Cortana
- Alexa
- ELSA Speak
- Youper
Yapay Zeka Hakkında Merak Edilen Sorular
Yapay Zeka Nasıl Çalışır?
Yapay zekanın özünü oluşturan şey, hesap gücü, algoritmalar ve büyük veridir. Amaç ise bir problemi çözebilmektir. Bu noktada yapay zekanın diğer teknolojilerden farklı yönü devreye girer: Bağımsız derin öğrenme. Makine öğrenmesi (machine learning) algoritmaları ise iki farklı başlıkta incelenir: Denetimli öğrenme, denetimsiz öğrenme. Yeni durumların yorumlanıp yeni bilgilerin üretilip makine öğrenmesinin gerçekleşmesi denetimli öğrenme olarak adlandırılır. Denetimsiz öğrenme ise rastgele gösterilen büyük verinin benzerlik bakımından sınıflandırılmasıyla gerçekleşen öğrenmedir.
Yapay Zekanın Faydaları Nelerdir?
Yapay zeka sektörlerin tümünde kuralları baştan yazmış bir teknolojidir. Yapay zeka sayesinde işletmelerin daha doğru stratejik kararlar alabilmesi mümkün olmuştur. Yapay zeka bilgisayarın görevleri yerine getirirken daha verimli sonuç ortaya çıkmasını sağlamıştır. Hata oranlarının düşmesi, tekrarlayan işlerde zaman kazandırması, yeni buluşlar için ortam hazırlaması ve maliyetleri azaltması yapay zekanın faydaları olarak sıralanabilir.
Yapay Zeka Kullanım Alanları Nelerdir?
Yapay zeka vazgeçilmez bir teknoloji haline geldi. Yapay zeka nerelerde kullanılır sorusu gündeme geldiğinde ilk akla gelen sesli arama sistemleri ve sesli asistanlardır. Oysa yapay zeka kulanım alanları oldukça geniştir. Yapay zekanın kullanım alanları şöyledir: Sağlık hizmetleri, sigortacılık ve finans, otomotiv, insan kaynakları, pazarlama. Yapay zeka özellikle de akıllı toplum oluşturmanın hedeflendiği akıllı şehir teknolojileri için kullanılan bir teknolojidir.
Özetle;
Yapay zeka gelecekte neleri değiştirecek tartışılırken; gelişmelerden uzak kalmamak ve yapay zeka hakkında bilgi edinmek isteyenler için yapay zeka nedir, yapay zeka ne işe yarar sorularını yanıtladık. Günümüzde makinenin insan üstünlüğü gibi başlıklar altında çeşitli varsayımlar paylaşılmaktadır. Esasında insan beyninin potansiyeliyle yapay zeka arasında yapılan karşılaştırma yapay zekaya ışık tutmuştur.
Yapay zeka teknolojisini tehdit veya fırsat olarak görmeyip insan beyni ile yapay zeka teknolojisini harmanlamak daha doğru olur. Elbette yapay zeka tanımı yapay zekayı tam anlamıyla kavrayabilmek, yapay zeka teknolojisi hakkında çalışma yapmak için yeterli değildir. Yapay zeka uygulamaları geliştirmek ve yapay zekanın büyük dünyasına tanıklık etmek için Python eğitimi almanızı öneririz.
