Arıcılık dünyada yaygın olarak yapılan tarımsal bir fraaliyettir. Anadolu’nun bereketli topraklarında da arıcılık faaliyetleri yaygındır. Bu yazımızda Türkiye’de arıcılık faalitetleri ve dünyada arıcılığın hangi ülkelerde yoğun olduğu konularına değindik.
Arılar, özellikleri ve bal üretimi ile hayranlık uyandıran bir böcek türüdür. Arı ürünlerinin insan sağlığına olan etkilerinin bilimsel olarak kanıtlanmış olmasıyla birlikte arıcılık tüm dünyada yaygın olarak yapılan bir faaliyet haline gelmiştir.
Dünyada Arıcılık Faaliyetleri
Doğada tüm canlılar ve doğa olayları aslında tarif edilemeyecek denli büyüleyici bir bağa sahiptir. Arı ailesinin üretimi hakkındaki gerçekler de arıların ekosistem için kritik öneme sahip olduğunun göstergesidir. Hatta arılar için dünyanın en önemli canlıları diyebiliriz.
Arıların ekosisteme olan katkısı nedeniyle arıcılık eski zamanlardan beri değerli bir tarımsal faaliyet olmuştur. Arıların insanlardan binlerce yıl önceden beri var olduğu düşünüldüğünde arıcılığın köklü geçmişinin de tesadüfi olmadığı anlaşılacaktır. Arıcılığın son dönemlerde daha sık gündeme gelmesinin nedeni ise teknik gelişmeler ve arı ürünlerinin faydalarının bilimsel çalışmalarla desteklenmiş olmasıdır.
Dünyada kutup bölgeleri hariç pek çok ülkede arıcılık faaliyetleri yaygındır. Arıcılık sadece gelişmiş ülkelerin değil, gelişmemiş ülkelerin de odak noktasındadır. Öyle ki arı ürünleri dünya ihracatında önemli etkisi bulunan bir ürün haline gelmiştir. Arıcılığın en yoğun olduğu ve en çok bal üretimi yapan ülkeleri; kovan varlığına, bal üretimine ve bal ihracatına işaret eden şu tablolar ile açıklayabiliriz:
| Ülkeler | Kovan Varlığı (bin adet/2019) |
| Hindistan | 12.247 |
| Çin | 9.088 |
| Türkiye | 8.128 |
| İran | 7.517 |
| Etiyopya | 6.220 |
| Ülkeler | Bal üretimi (ton/2019) |
| Çin | 444.100 |
| Türkiye | 114.067 |
| Kanada | 80.345 |
| Arjantin | 78.927 |
| İran | 75.463 |
| Ülkeler | Bal ihracatı (ton/2019) |
| Çin | 12.247 |
| Arjantin | 9.088 |
| Hindistan | 8.128 |
| Ukrayna | 7.517 |
| Brezilya | 6.220 |
TÜİK verilerini baz alarak oluşturduğumuz tablo aslında dünya çapında arıcılık nerede yaygındır sorusuna yanıt niteliğindedir. TÜİK’in 2021 Raporu, dünyadaki kovan sayısının 90,1 milyon adet olduğunu göstermiştir. Dünya kovan varlığında en çok paya sahip olan ülke Güney Asya ülkesi Hindistan’dır.
Bal arıcılıktaki en önemli çıktıdır. Rapora göre dünyada bal üretimi yaklaşık 1,9 milyon tondur. Çin, dünya bal üretiminde %24,0’lık paya sahiptir. Hindistan’ın kovan varlığı bakımından birinci olduğu halde bal üretimi konusunda ilk 5 ülke arasında yer almaması dikkat çekicidir. Bu dengesiz durumun nedeni kovan başına elde edilen verimin düşük olmasıdır.
Türkiye’de Arıcılık Faaliyetleri
Türkiye’de Arıcılık Faaliyetleri
Bal arılarının ana vatanı Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarıdır. Türkiye’nin; Asya ile Avrupa’nın kesişme noktasında olması, en verimli arı ırklarından biri olan Kafkas arısına ev sahipliği yapması, arıcılıkta nektar ve polen kaynağı olan yüzlerce bitki türüne sahip olması ve doğal bitki örtüsü bakımından zengin olması arıcılıkta ciddi bir potansiyelinin olmasını sağlamıştır. Öyle ki Türkiye’de toplam koloni sayısı 2020 yılında 8,1 milyonu bulmuştur.
Türkiye, coğrafi koşullar için arıcılık için uygun bir ülke olduğu gibi sosyo ekonomik açıdan da arıcılık için uygundur. Şöyle ki nüfusun hızlı artışı ve düzensiz sanayileşme özellikle kırsal kesimde yaşayan halkı refah sağlayabilecek kaynak arayışına yöneltmiştir. Arıcılık çok fazla sermaye gerektirmeyen ve devlet tarafından desteklenen bir sektördür. Dolayısıyla birçok aile için geçim kaynağıdır. Nitekim Arıcılar Birliği üye sayısı 86 bin civarındadır.
TÜİK 2021 Raporu’nun verileri de Türkiye’nin arıcılıktaki potansiyelinin ve elde edilen verimin göstergesidir. Türkiye kovan varlığında dünyada üçüncüdür. Bal üretiminde ise dünya çapında ikinci sırada yer alır. Türkiye, dünya bal üretiminde %6,2’lik paya sahiptir. Türkiye’de kovan varlığının en fazla olduğu bölge Ege Bölgesi’dir. Ege Bölgesi, 1,7 milyon adet kovana sahiptir. Bal üretiminde önde gelen ülkemiz ise 23 bin 377 ton ile Doğu Karadeniz Bölgesi’dir.
Türkiye’de de kovan varlığında dünya lideri Hindistan için geçerli olduğu gibi kovan varlığı, bal üretimi ve ihracat konusunda birtakım dengesizlikler vardır. Bu durum emek yoğun arıcılık sektöründe verimdeki düşüşe işarettir. Bu durumun her ilde farklı nedenleri olabilir. Genel olarak Türkiye’de arıcılığın sorunları şu şekildedir:
- Tüketicinin bal kalitesi ve diğer arı ürünleri konusunda bilgisiz olması ve bu konuda standart prosedür olmaması
- Arı kovanlarının tarım ilaçları veya yağışlar nedeniyle zarar görmesi
- Üretimden önce bal siparişi alınamaması
Bu sorunlar; iyi tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması, endüstriyel tarımın sebebiyet verdiği zararlı organizmaların kontrol altına alınması ve balın kalitesinin standarda bağlanması ile çözülebilir.
Arıcılık Hakkında Bilgi Edinmek İsteyenler İçin Merak Edilen Sorular
Arıcılık En Çok Hangi İlde Yapılır?
Türkiye farklı iklim ve bitki örtüsüne sahiptir. Bu nedenle hemen her bölgede arıcılık faaliyetleri yapmak mümkündür. İl bazında arıcılık nerede yapılır sorusu ise Muğla, Ordu ve Adana olarak karşılık bulur. Muğla, Türkiye kovan varlığı bakımından lider konumundadır. Bal üretiminde önde gelen ise Ordu’dur.
Arıcılık Nasıl Yapılır?
Arıcılık sabit arıcılık ve gezgin arıcılık olmak üzere iki şekilde yapılır. Türkiye’deki iklim ve bitki çeşitliliği olması ve gezgin arıcılığın kâr getirmesi nedeniyle gezgin arıcılık yaygındır. İki arıcılık türü de emek ve çaba gerektirir. Arıcılıkta en önemli nokta ise kovan için bölge seçimi ve arı bakımıdır.
Arıcılık Malzemeleri Nelerdir?
Arıcılıkta kullanılan araç ve gereçler aslında temel olarak kovan, körük, el demiri şeklinde olsa da arıcılıkta uzmanlık seviyesi arttıkça ekstra malzemeler gerekli olur. Arıcı malzemeleri tek olarak satılabildiği gibi set halinde de satılır. Buna göre sıfırdan arıcılık yapmaya başlayacaklar için arıcılık ekipmanları seti şeklinde malzeme satın almak avantajlı olur.
Özetle;
Türkiye’de arıcılık ne durumda, kaç ton bal üretimi yapılır gibi soruların karşılığını verdiğimiz bu yazımızda arıcılık yapılan yerler konusuna değindik ve çeşitli istatistiksel verileri paylaştık. Böylece ülkemizde arıcılığın potansiyeline ışık tutmuş olduk.
Ülkemizde arıcılık sayesinde az sermaye ile para kazanmak mümkündür. Siz de koloni başına verimi yüksek tutan bir arıcı olmak ve Türkiye’nin arıcılık ürünleri, özellikle de bal üretiminde pay sahibi olmak istiyorsanız arıcılık eğitimi almalısınız. Çünkü bilinçli arıcılık ancak arıcılık eğitimi ile mümkündür.
