Sosyoloji bir diğer adıyla da toplum bilimi olarak bilinir, bu alan; insan, insan toplulukları ve toplum ile ilgilenen ve bu toplulukların işlevlerini, birbirleri ile ilişkilerini, gelişim ve değişim süreçlerini inceleyen bilim dalıdır. Sosyolog ise bu alanda çalışma yetkinliği bulunan kişilere verilen unvandır. Sosyologlar toplumu incelerken toplumsal kurumları, toplumsal bakış açısını, toplumsal ilişkileri düzenleyen kuralları, sorunları ve olası çözümleri noktasında çalışmalar yürütürler. Sosyologlar, çalışma alanları dahilinde bu konularla ilgili araştırmalar yapar ve yaptığı araştırmaları yorumlama, raporlama, değerlendirme ve analiz etme yoluyla kuramlaştırabilirler.
Sosyologların çalışma alanlarının kapsamını genellikle suç, ahlak, toplumsal roller, siyaset, terör, eğitim, etnik, din, cinsellik ve cinsiyet konuları oluşturur. Bu alanlarda çalışan sosyologlar her konu başlığı için farklı bir araştırma yöntemi kullanabilir ya da insanları daha doğru anlayabilmek için çeşitli çalışmalarda faal olarak görev alabilirler.
Bu noktada yanıtlanması gereken en önemli sorulardan biri de kişiler nasıl sosyolog olabilirler? Bu sorunun yanıtına verilebilecek en doğru cevap fen edebiyat fakültelerinde sosyoloji alanında lisans eğitimi alınması olacaktır. Yapısal özellikleri arasında; iyi iletişim kurmak, toplumsal olaylara karşı merak ve duyar sahibi olmak ve araştırmacı bir kişiliğe sahip olunması sosyoloji bölümünde eğitim görmek isteyenler için oldukça faydalı olacaktır.
Nasıl Sosyolog Olunur?
Sosyoloji, toplumsal hayatın çeşitli boyutlarını birbirleriyle ilişkilendirerek çalışan bir bilim dalıdır. Sosyolog olmak için üniversitelerin ilgili fakültelerinde sosyoloji lisans eğitiminin alınması gerekmektedir. Sosyoloji eğitiminin ilk dönemlerinde yardımcı alanları tanımaları amacıyla sosyoloji öğrencilerine, felsefe, antropoloji, hukuk, psikoloji ve ekonomi disiplinlerinde eğitim verilmektedir.
Sonraki yıllarda ise sosyolojinin alt alanlarıyla ilgili derslere geçilmektedir. Bu sayede sosyolojik bilgi ve deneyimi geliştirebilme ve yeni yöntemleri inceleme fırsatı sunulmaktadır. Sosyoloji öğrencisinin alan içi bilgi birikimine sahip olmasının yanında, yorumlama, analiz etme ve eleştirel düşünme becerisinin de geliştirmesi bu şekilde sağlanır.
Sosyolojinin lisans eğitimi süresince beş anabilim dalı şu şekildedir;
- Kurumlar Sosyolojisi.
- Genel Sosyoloji ve Metodoloji.
- Uygulamalı Sosyoloji
- Sosyometri
- Toplumsal Yapı ve Değişimi
Peki sosyoloji mezunları hangi alanlarda çalışır, ne iş yapar?
Sosyoloji Çalışma Alanları Nelerdir?
Sosyoloji bölümünün çalışma sahası gözlemlerin, elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi ve incelenmesini noktasında iki kola ayrılır. Sosyologlar hem sahada hem de büroda çalışırlar.
Genel olarak sıralayacak olursak sosyoloji çalışma alanları şöyledir;
- Genel Sosyoloji
- Kurumlar Sosyolojisi
- Uygulamalı Sosyoloji
- Sosyometri
- Kültür ve Toplum
- Araştırma Teknik ve Yöntemleri
- Güç ve Eşitsizlik
- Bilim Teknolojilerinde Sosyoloji Uygulamaları
- Toplumsal Değişme ve Gelişme
- Çocukluk Sosyolojisi
- Gündelik Hayatın Sosyolojisi
- Toplumsal Değişme ve Sosyal Antropoloji
- Mekan Psikolojisi
- Sosyal İstatistik
- Sosyal Kuramlar
- Yeni Toplumsal Hareketler
- Medya Sosyolojisi
- Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
- Sosyal Psikoloji
- Topluma Hizmet Uygulamaları
Sosyologlar, bu şekilde ilgili alanlara ağırlık verebilir ve bu alanlarda uzmanlaşabilirler. Çalışma hayatlarına başladıkları kurum ve kuruluşlarında, uzman, danışman ya da araştırmacı personel olarak veya yönetici kadrolarında yer alabilirler.
Fen edebiyat ve edebiyat fakülteleri sosyoloji bölümü mezunları işe ilk başladıklarında, kamu ve özel sektörde iş olanağı sahibi olabilirler. Lisans eğitimlerini tamamladıktan sonra ilgili alanlarda yüksek lisans ve doktora eğitimi alarak akademik kariyer yoluna girebilir aynı zamanda yüksek öğretim kurumlarında öğretim üyesi olarak çalışabilirler.
Sosyoloji Bölümü Mezunları Nerelerde Çalışabilir?
Türkiye gibi hızlı toplumsal değişim ve gelişim süreçlerinde olan ülkelerde; toplumsal planlamaların yapılması ve yapılan hizmetlerin sonuçlarının analiz edilmesi için, sosyoloji çalışmalarına büyük bir ihtiyaç duyulmaktadır.
Ülkemizi göz önüne aldığımızda sosyal bilimler alanında daha çok Avrupa ülkelerine ait kuramlardan yararlanma yoluna gidilse de bu alanda çalışmalar gerçekleştirilmesi ve ülkemiz için sınırlı düzeydeki araştırmacı sayısının arttırılması hedeflenmektedir. Bu da sosyologlar için araştırmacılık yolu ile geniş bir istihdam olanağı sağlamaktadır.
Bu noktada sosyolog iş sahası olarak başlıca;
- Sivil Toplum Kuruluşları
- Sosyal Hizmetler
- Felsefe Grubu Öğretmenliği
- Hastaneler
- Aile Danışmanlığı Hizmeti
- Toplum Merkezleri
- Araştırma Şirketleri
- Reklam Sektörü
- Medya ve Basın-Yayın Kuruluşları
- Müzeler
- Sanat Kurumları ve Galerileri
- Sinema, Tiyatro, Belgeselcilik
- Rehberlik ve Danışmanlık Alanları
- Planlama ve Danışmanlık Hizmetleri
- Undp, Wb, Unıcep, Ilo Gibi Uluslararası Kuruluşlar
- Turizm ve Tanıtım Şirketleri
Bakanlıklar ve ilgili bakanlıklara bağlı genel müdürlüğü yer almaktadır. (Milli Eğitim Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
