Mülakat iş hayatına yeni katılacak kişiler için de iş değiştirmeyi planlayanlar için de heyecan verici bir süreçtir. Mülakat sürecini en iyi şekilde yönetmenin yolu ise olası sorulara en doğru yanıtları verebilmektir. Peki, mülakat soruları ve cevapları nasıl olduğunda süreç olumlu olur? Gelin mülakat konusunu mercek altına alalım.
Kısaca iş görüşmesi olarak ifade edebileceğimiz mülakat, işletmelerin insan kaynakları birimi tarafından yapılır. İş mülakatı sırasında adayın her sözü işe alımda etkilidir.
Mülakat Soruları ve Cevapları
İş görüşmesi mülakat soruları kurumlara göre farklılık gösterir. Bununla birlikte bazı kalıp sorular tercih edilir. En çok sorulan sözlü mülakat soruları şu şekildedir:
Adresi Kolay Bulabildiniz Mi?
İş mülakatında sorulan soruların ilki adres sorusudur. Kolay olduğu düşünülen bu soru aslında kişiliğinizle ilgili küçük detayları öne çıkaran bir sorudur. Yanıtın yalnızca evet veya yalnızca hayır olması konuşmayı pek sevmeyen ve detayları atlayan bir kişi izlenimi verir. Bu soruda en doğru yanıt “sitenizdeki haritadan yararlanarak kolaylıkla bulabildim” veya “görüşme öncesinde sekreterinizden konum bilgisini paylaşmasını istemiştim, kolay buldum” şeklinde olabilir. Bu tür yanıtlar araştırmaktan erinmeyen biri olduğunuzu gösterir.
Bize Kendinizden Bahseder Misiniz?
Mülakatta ilk sorulan ve en kritik soru kendinizden bahsetmenizi isteyen sorudur. Bu soruyla asıl öğrenmek istenen şey çocukluğunuzun nasıl başlayıp nerede devam ettiği değil; eğitiminiz, yetenekleriniz ve iş tecrübenizin başvurduğunuz pozisyonla ne kadar ilgili olduğudur. Bu nedenle çocukluğunuzun nasıl geçtiğine dair bilgiler vermeniz doğru olmaz. En doğru yanıt, aldığınız eğitimlerden, deneyimlerinizden ve pozisyonla ilgili olabilecek, dahil olduğunuz projelerden bahsetmenizdir. İş deneyimi konusundaki eksiği eğitim hayatınızdaki başarıları öne çıkararak kapatabilirsiniz.
Güçlü Yönleriniz ve Zayıf Yönleriniz Nelerdir?
Güçlü ve zayıf yönlerinizi anlatmanız istenen bu soru mülakatta sorulan sorular arasında en popüler olanlardan biridir. Bu sorunun aslında önemli bir fırsat olduğunu belirtmeliyiz. Güçlü yönlerinizden bahsederken kendinizi övmenin dozunu kaçırmayın veya mütevazı olmak için güçlü yönlerinizi önemsizmiş gibi anlatmayın. Zayıf yönlerinizden bahsederken de kişilik özelliğinizden değil, bilmediğiniz bir programdan veya yabancı dil bilginizin eksikliğinden yakının. Zayıf yönlerinizin bazı durumlarda olumlu sonuçlanabilecek bir özellik olmasına dikkat edin. Örneğin, mükemmeliyetçilik zaman zaman olumlu da olabilen bir özelliktir.
İşinizden Neden Ayrıldınız?
İşverenlerin adaylarla ilgili yanıtını en çok merak ettiği soru işten neden ayrıldığı yönündeki sorudur. Daha önceki iş yerinden çıkarılan adaylar bu soru karşısında tereddütte kalabilir. Bu soru yöneltildiğinde dürüst olmayı seçmek en doğrusudur. Tarafsız şekilde çok detaya girmeden ayrılma nedeninizden bahsedebilirsiniz. Kendinizden emin olmanız ve dürüst şekilde yanıt vermeniz mülakatın olumlu sonuçlanmasında etkili olabilir. Bu noktada önceki yönetici veya çalışanlar hakkında olumsuz konuşmaktan kaçının. Fazla duygusal yaklaşım da olumsuz izlenim oluşmasına neden olabilir.
Şirketimiz ve Sektör Hakkında Ne Biliyorsunuz?
İşe alımlarda çok sorulan bu soruya cevap olarak sessiz kalmanız mülakatta elenmeniz anlamına gelir. Bir şirkete iş görüşmesine gitmeden önce şirketin sektördeki konumunu araştırmalısınız. Bu noktada en iyi kaynak şirketin sitesindeki ‘hakkımda’ bölümü olacaktır. Şirket hakkında öğrenmeniz gereken yalnızca köklü bir firma olup olmadığı değildir. Şirketin büyüklüğü, sosyal farkındalık çalışmalarının (girişimcilere destek, kadınlara destek vb.) olup olmadığı, sosyal medyadaki takipçi kitlesi, çalışanları için sunduğu gelişim fırsatları gibi konularda da araştırma yapmanızı öneririz.
5 Yıl Sonra Kendinizi Nerede Görüyorsunuz?
İnsan kaynakları uzmanları bu soruyu adayın geleceğe dönük planlarını öğrenebilmek ve kurum ile adayın kariyer hedefleri arasında bağlantı olup olmadığını tespit etmek için sorar. Bu ucu açık bir sorudur. Soruyu yanıtlarken özgeçmişinize katabileceğiniz deneyimleri, hedefinizin iş tanımıyla ne kadar uyumlu olduğunu göz önünde bulundurun. Yeni mezunsanız alanda uzmanlaşmayı hedeflediğinizden bahsetmeniz doğru olur. Deneyimliyseniz uzmanlığınızı ilerletmek için öğrenmek istediğiniz bir programdan bahsedebilirsiniz. İkinci veya üçüncü bir lisanı öğrenmek istediğinizden bahsetmeniz de olumlu izlenim oluşturmanızı sağlayacaktır.
Kendini Üç Kelime İle Anlat Desek Bu Kelimelerin Ne Olur?
İş mülakatında sorulan sorular arasında en çok tercih edilenlerden biri de kendinizi anlatabileceğiniz kelimelerdir. Üzerinde düşünmeyi gerektiren bu sorunun yanıtını da işin niteliğine ve kuruma göre belirlemek en doğru yaklaşım olacaktır. Genel bir yanıt vermek gerekirse şu kelimeleri kullanarak mülakat sırasında öne çıkabilirsiniz:
- Enerjik
- Güvenilir
- Detaycı
- Takım çalışmasına yatkın
- Çözüm odaklı
- Disiplinli
Sizi Neden İşe Alalım?
İş mülakatı söz konusu olduğunda bir kalıp halini alan bu soru akla gelir. Sorunun amacı kurumun kültürüne uyum sağlayıp sağlayamayacağınızı tespit etmektir. Sizi neden işe alalım sorusuna cevap kişisel olarak değişebilir elbette; fakat önemli nokta işin tanımıyla örtüşen deneyim ve mesleki niteliklerinizi öne çıkarmaktır. Bu konuda herhangi bir şekilde maaş ve çaresizlikle ilişkili kelimeler kullanmamalısınız. Örnek olarak “takım çalışmasına yatkınım” gibi bir cümle faydalı olacaktır.
Hobileriniz Neler?
İş görüşmesinde en rahat yanıt verilen sorulardan biri hobilere yönelik sorulan sorudur. İş dışında zamanınızı nasıl geçirirsiniz, sizi motive eden şeyler nelerdir gibi farklı formlarda da sorulabilen bu soru becerilerinizi ve niteliklerinizi göstermeniz için önemli bir fırsattır. Soruyu yanıtlarken işle ilişkili olabilecek hobilerinizi öne çıkarmanız işe alım için avantaj sağlayabilir. Örneğin, turizm sektöründe çalışmak istiyorsanız yeni kültürleri keşfetmeye olan ilginizden bahsedebilirsiniz.
Stres ve Baskıyla Nasıl Başa Çıkabilirsiniz?
Stresi ele alma yöntemini anlamaya yönelik olarak sorulan bu soruya verilecek yanıt mülakatın tamamını önemli ölçüde etkileyecektir. Yetkinlik bazlı mülakat soruları arasında bulunan bu soruya “bu tür durumlar kendimi geliştirmem için fırsat”, “asıl korkum monotonluk”, “bu durumda planlama ve zaman yönetimi konusundaki hatalarımı görebiliyorum” şeklinde yanıt verebilirsiniz. Bu sayede yoğun tempoda çalışma için hazır olduğunuz ve çözüm odaklı çalışabilme becerisine sahip olduğunuz mesajını verebilirsiniz.
Hafta Sonu Çalışmaya Nasıl Bakıyorsunuz?
İşverenlerin iş disiplinini ölçmek için sorduğu sorulardan biri de hafta sonu çalışmaya nasıl baktığı yönündeki sorudur. Bu soru kimi zaman “vardiyalı çalışır mısınız?” şeklinde de olabilir. Sağlık kurumları veya eğitim kurumları vardiyalı çalışır. Diğer sektördeki işletmeler yoğun dönemlerde fazla mesai yapılmasını bekleyebilir. Bu nedenle bu soru size yöneltildiğinde olumsuz yanıt vermekten kaçının. Olumlu yanıtınız işverene yoğun dönemlerde destek olabileceğinizin mesajını vermeniz demektir. Bu da mülakatın olumlu sonuçlanması anlamına gelebilir.
Seyahat Engeli Var Mı?
Hemen her sektörde “seyahat engeli olmayan eleman” şeklinde iş ilanı görmeniz mümkündür. Seyahat engeli mülakat soruları arasında da kendine yer bulur. Özellikle satış ve pazarlama gibi birimlerdeki pozisyonlara başvuruyorsanız bu soruyu olumsuz yanıtlamanız mülakatın olumlu sonuçlanmasına engel olur. Bu soruyla karşılaştığınızda seyahatin sıklığını ve süresini sorabilirsiniz. Ailevi bir engel olması durumunda bunu açıkça belirtmenizi öneririz.
Maaş Beklentiniz Nedir?
Maaş konusu cevap vermeye çekinilen bir konudur. Maaş beklentiniz nedir sorusuna cevap olarak ne söyleyeceğinizi, sektörü ve pozisyonu araştırarak belirleyin. İş tanımını ve başvurduğunuz iş yerinde çalışmanın size nasıl avantajlar kazandıracağını göz önünde bulundurun. Öncelikli olarak işverenin bu pozisyon için ne düşündüğünü öğrenin. İşverenden yanıt alamayabilirsiniz. Bu durumda spesifik bir yanıt vermeyip bir aralık belirtebilirsiniz. Önceliğinizin para değil, kişisel ve mesleki gelişim olduğunu vurgulamanız mülakatın olumlu olmasını sağlayabilecektir. Maaş söz konusu olduğunda olumsuz ifadeler kullanmayın.
İşe Ne Zaman Başlayabilirsiniz?
İş görüşmesinde ne zaman işe başlayacağınız soruluyorsa işe alınma ihtimaliniz yüksek demektir. Bu ihtimali ortadan kaldırmamak için işe ne zaman başlayabilirsiniz sorusuna cevap olarak “hemen başlayabilirim” diyebilirsiniz. Bu yanıt ne kadar istekli olduğunuzun göstergesidir. İşverenler ihbar süresine göre yeni personeli işe başlatacağı için iki haftadan geç başlamak istemiyorsanız bunu belirtmeniz faydalı olabilir.
Mülakatta İşverene Sorulacak Sorular
Mülakatta işverenler adayı tanımalarını sağlayacak sorular yöneltir. Sorulacak herhangi bir soru yoksa adaya “sorularınız var mı” şeklinde soru yöneltilir. İşverene şu soruları sorabilirsiniz:
- Bu pozisyon yeni mi açıldı yoksa daha önce çalışan biri var mıydı?
- Adaylarda hangi özelliklere dikkat ediyorsunuz, sizin için performans göstergeleri nelerdir?
- Şirkette benim işe başlayacağım birimde kaç kişi çalışıyor?
- Departmanı büyümeyi düşünüyor musunuz?
- Beklentiniz ve hedefiniz nedir?
- Mesleki açıdan gelişim için çalışanlarınıza nasıl fırsatlar sunuyorsunuz?
- Mülakat süreci ne zaman tamamlanacak?
Özetle;
İş görüşmesinde sorulan soruya vereceğiniz her cevap diğer adaylardan farklı veya güçlü yönlerinizi ortaya çıkarmak için bir fırsattır. Biz de bu gerçekten yola çıkarak mülakat soruları nasıl cevaplanır konusuna değindik. Mülakatın olumlu sonuçlanabilmesi için, şikâyet ve eleştiri içeren ifadeler kullanmamaya, işverenin sözünü kesmemeye ve çok sessiz kalmamaya dikkat etmelisiniz.
Kariyer yönetimi konusunda hizmet veren kurumların mülakat simülasyonlarına katılmanız da faydalı olur. Hangi soruya nasıl cevap vermeniz gerektiğini öğrendiğinizde başvurduğunuz iş yerinde özgeçmişiniz en üst sırada olacaktır.
