Kitap türü veya konusu kişisel zevklere göre değişir; fakat öyle kitaplar var ki mutlaka okunması gereken kitaplar listelerine dahil edilir. Siz de lisede öğrenciyseniz ve kütüphanenize kıymetli birkaç eser daha eklemek istiyorsanız lisede okunması gereken kitaplar listemize bir göz atmalısınız.
Lise Öğrencilerinin Okuması Gereken Kitaplar
Bir lise öğrencisinin okuması gereken kitaplar söz konusu olduğunda genellikle 100 temel eser önerilir. Elbette 100 temel eseri içeren kitap önerileri dikkate alınmalıdır. Bununla birlikte biraz daha farklı, sıkılmadan okumayı sağlayabilecek lise çağı kitapları arayışındaysanız şu kitapları kütüphanenize eklemenizi şiddetle öneririz:
Onikinci Melek – Og Mandino
“Onikinci Melek”, Doğan Cüceloğlu’nun “geliştiren kitaplar” olarak okunmasını önerdiği kitaplardan biridir. Lise çağının çalkantılı döneminde bu kitabı okumak şüphesiz iyi gelecektir. Okuyucuların “kişisel gelişim kitaplarının öykü hali” olarak yorumladığı öyküde intiharın eşiğinde olan bir adamın kendi içindeki gücü keşfetmesini anlatır.
Yayın tarihi: 2009
Yayınevi: Sistem Yayıncılık
“İsimleri, tarihleri ve olayları hatırlamalarıyla övünen bazı insanlar için bu büyük yetenek bir gün lanet okunan bir özelliğe dönüşebilir.”
Görünmez Canavarlar – Chuck Palahniuk
Yeraltı edebiyatından kitap okumak istiyorsanız Chuck Palahniuk’un kitaplarını okumanızı öneririz. Birçok okuyucuya göre yazarın en iyi kitabı “Görünmez Canavarlar”. Kitap güzellik ve kimlik kavramlarına olan bakışınızı yeniden gözden geçirmenizi sağlayabilir. Eser, geçirdiği bir ‘kaza’ nedeniyle yüzünün yarısını kaybeden bir mankenin hikayesini anlatıyor.
Yayın tarihi: 2021
Yayınevi: Ayrıntı Yayınları
“Dünyada herhangi bir yere gidebilirsin… Yeter ki insanların gerçekte kim olduğunu bilmelerine izin verme…”
Momo – Michael Ende
Lisede okunması gereken kitaplar listemize dünya edebiyatının önde gelen yazarlarından biri olan Michael Ende’nin “Momo” kitabı ile devam ediyoruz. “Masalımsı roman”, “gençlere masal” gibi tabirler kullanılan kitapta, kimsesiz, küçük bir kız çocuğunun zaman çalan adamlarla mücadelesi konu alınmış. Son derece sürükleyici olan bu kitap Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü‘ne de layık bulunmuştu. İlk yayın tarihi 1973 olan eser, tüm dünyada kült bir eser statüsündedir.
Yayın tarihi: 2017
Yayınevi: Pegasus Yayınları.
“Bir hayal yoksulu olmayı asla istemem. Hayır Momo, bu cehennemden farksız.”
Hayvan Çiftliği – George Orwell
Kitap okuma alışkanlığının pek de olmadığı bir lise öğrencisi için en iyi seçeneklerden biri de İngiliz edebiyatının önde gelen kalemlerinden George Orwell’in “Hayvan Çiftliği” kitabıdır. Yazar, hiciv türünde roman olan bu eserinde mecazi bir dil kullanmıştır. Eser, en iyi bilimkurgu ve fantezi çalışmalarına verilen Retro Hugo ödülünü almıştır. Kitap tiyatro oyunu olarak sahnelenmiş, filme ve çizgi filme de uyarlanmıştır.
Yayın tarihi: 2019
Yayınevi: Can Yayınları.
“Tek bir yanlış adım atmayagörelim, düşmanlarımız o saat tepemize binecektir.”
Bülbülü Öldürmek – Harper Lee
Bülbülü Öldürmek Harper Lee adlı yazarın tek romanıdır. Yazara Pulitzer ödülü ve Özgürlük Cumhurbaşkanlığı Madalyası kazandıran eser, bir dönem ABD’de zorunlu olarak okutulmuştur. 40 milyon kopyadan fazla satan roman, sinemaya da uyarlanmış; film üç Oscar ödülü kazanmıştır. Kitabın dili sadedir.
Türkiye’de 1970’li yıllarda devlet okullarında İngilizce derslerinde okutulan kitabın konusu şöyledir: ABD’nin güneyinde, siyahilerin ve beyazların olduğu bir kasabada yaşayan 8 yaşlarındaki küçük kız çocuğunun kasaba halkına karşı bir siyahiyi savunmasıyla olaylar başar. Sosyal medya ve kitap satış platformlarında, birçok öğretmen ötekileştirmenin bir insanlık suçu olduğunu anlatan bu kitabın lisede zorunlu ders olması gerekliliğine değinmiştir.
Yayın tarihi: 2020
Yayınevi: Epsilon Yayınevi
“Bir insanı, meseleyi onun yönünden düşünmeye alışmadıkça anlaman imkânsızdır.”
Çavdar Tarlasında Çocuklar – Jerome David Salinger
Bir lise kütüphanesinde olması gereken kitaplar hangileri sorusu bize yöneltilmiş olsaydı yanıt olarak bu kitabı da önerirdik. Birçok okuyucunun şu ortak yorumda buluştuğunu belirtmeliyiz: “Okuyucuyu içine çeken bir kitap.” Karakterlerin ince ince işlendiği kitap dünyanın en çok satan kitapları listesindedir. Kitap Holden Caulfield’ın okuldan atılmasından sonraki birkaç günde yaşadıklarını anlatmıştır.
Yayın tarihi: 2006
Yayınevi: Yapı Kredi Yayınları
‘’… büyük bir çavdar tarlasında oyun oynayan çocuklar getiriyorum gözümün önüne. Binlerce çocuk, başka kimse yok ortalıkta –yetişkin hiç kimse, yani- benden başka. Ve çılgın bir uçurumun kenarında durmuşum. Ne yapıyorum, uçuruma yaklaşan herkesi yakalıyorum; nereye gittiklerine hiç bakmadan koşarlarken, ben bir yerlerden çıkıyor, onları yakalıyorum. Bütün gün yalnızca bu işi yapıyorum. Ben, çavdar tarlasında çocukları yakalayan biri olmak isterdim. Çılgın bir şey bu, biliyorum, ama ben yalnızca böyle biri olmak isterdim. Biliyorum, bu çılgın bir şey.’’
Çizgili Pijamalı Çocuk – John Boyne
Lise öğrencilerinin tek solukta okuyabileceği romanlardan biri de “Çizgili Pijamalı Çocuk”. Roman, ülkemizde çocuk ve gençlik kategorisinde en çok satılan kitaplardan biridir. İlk yayımlandığında 5 milyondan fazla satış rakamına ulaşan eser, beyazperdeye de aktarılmıştır. Nazi kamplarını bir çocuğun gözünden anlatan kitap,11. sınıfta okunması gereken kitaplar arasında iyi bir alternatiftir.
Yayın tarihi: 2006
Yayınevi: Tudem Yayınları
“Bir ev; bir sokak, bir şehir ya da tuğla ve harç gibi yapay şeyler değildir. Ev, insanın ailesinin olduğu yerdir, öyle değil mi?”
Süper İyi Günler – Mark Haddon
Farklı bir kitap arayışındaki lise öğrencileri için önerebileceğimiz en iyi kitaplardan biri “Süper İyi Günler”. Otizmi anlamak için otizmli bir çocuğun dünyayı nasıl gördüğünü anlatan bu kitabı okumak yerinde olur. Oxford Üniversitesi`nde yaratıcı yazım dersi verdiği bilinen yazarın bu kitabı, 2003 yılında Vhitbread yılın romanı ve yılın kitabı ödüllerini almıştır.
Yayın tarihi: 2003
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
“İnsanlar kafamı karıştırıyor. Bunun iki temel nedeni var. İlk neden, insanların hiç kelime kullanmadan bir sürü şey söylemeleri. Siobhan, tek kaşını kaldırmanın bir sürü anlama gelebileceğini söylüyor. […] Bu komik bir kitap olmayacak. Espri yapmasını bilmiyorum, çünkü onları anlamıyorum.”
Kanadı Kırık Kuşlar – Ayşe Kulin
Türk edebiyatında önde gelen yazarlardan biri olan Ayşe Kulin’in “Kanadı Kırık Kuşlar” romanı, tarihi roman türünü sevdirebilecek cinsten. Kulin, uzun araştırmalar yaptıktan sonra tarihsel gerçekleri kurgu ile harmanladığı bu eseri kaleme almış. Yaza kitabında son derece akıcı bir üslup kullanmış. Kitabı okumaya başladıktan sonra geçen zamanı fark edemeyebilirsiniz. Yazar, bu romanında Hitler Almanya’sından kaçıp Türkiye’ye sığınan bir ailenin hikayesini anlatmış.
Yayın tarihi: 2016
Yayınevi: Everest Yayınları
“Diploma törenleri hayata açılan kapılardır” diye başladı “bu kapıdan sonrası şansa ve kişinin seçimine kalmış gibi gözükse de, aslında niyete bağlıdır. Çalışmaya niyetli olan, seçimini bin bir çiçekli bahçeye dönüştürebilir. Şans, ancak onu iyi kullanacak olanın kapısını çalar…”
Bir Noel Şarkısı – Charles Dickens
Lisede okunması gereken kitaplar listemizde elbette bir Charles Dickens klasiğine yer vermeliydik. 10. sınıf okuma kitap önerileri arayışındakiler için tavsiye edebileceğimiz kitapta Ebenezer Scrooge’un sıradışı hikâyesi anlatılmış. Kitap birçok dile çevrilmiş ve beyazperdeye uyarlanmış.
Yayınevi: Form Kitap
“Dünya üzerinde kahkaha ve güler yüzlülük kadar karşı konulmaz derecede bulaşıcı olan bir şey yoktur.”
Angela’nın Külleri – Frank McCourt
Lise son sınıf öğrencileri için önerebileceğimiz kitap Pulitzer ödüllü kitaplar arasında yer alan bir eserdir. Pek çok dilde defalarca basılan kitap sinemaya da uyarlanmıştır. Yazar acı ve yoksulluk içindeki çocukluğunu oldukça sürükleyici bir dilde aktarmış.
Yayın tarihi: 2015
Yayınevi: Epsilon Yayınları
“İnsanın kafasının içine kimsenin karışmaması çok güzel bir şey.”
Nutuk – Mustafa Kemal Atatürk
Lise öğrencileri hangi kitapları okumalı sorusunun yanıtı olarak listemizde elbette Nutuk’a yer vermeliydik. Yakın tarihimizi anlatan Nutuk’u her Türk vatandaşının okuması gerekir. Nutuk’un lise öğrencileri için sadeleştirilmiş olan baskıları mevcut. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk’ün kaleme aldığı eser, Atatürk’ün Samsun’a çıkışından başlayıp “Gençliğe Hitabe” ile son bulmaktadır.
“Ne kadar zengin ve bolluk içinde olursa olsun, bağımsızlıktan yoksun bir millet, uygar insanlık dünyası karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir uygulamaya değer görmez.”
Özetle;
Lise öğrencisine hediye kitap almak isteyenler, liseler için kitap okuma listesi oluşturan öğretmenler, çocuğu lisede okuyan ebeveynler ve lise öğrencileri için lisede okunması gereken kitaplar derlemesi yaptık. Böylece lise eğitim kademesinde hangi kitaplar kesinlikle okunmalı konusundaki merakı gidermiş olduk. Okumanın en değerli hobi olduğu görüşüne katılmayanlar ve kitapları konusuna göre değil, kalınlığına göre okumaya karar verenler için küçük bir öneriyle yazımızı sonlandıralım: Kendinize aylık kitap veya sayfa sayısı belirleyip bu sayıya ulaşmaya çalışın. Bu sayede kitap okuma alışkanlığı kazanabilir veya kütüphanenizi genişletebilirsiniz. Ayrıca MEB’in Önerdiği 100 Temel Eser yazımızı da okuyun.
