Günümüzde koçluk kavramı, yalnızca spor koçluğunu kapsayacak şekilde anılmıyor. Artık koçluğun profesyonel iş alanlarında geçerli olduğunu görebiliyoruz. Buna rağmen koçluk mesleği, tam anlamıyla bilinen ve icra edilen bir meslek görüntüsünden uzak kalıyor. Peki hakkında yeni yeni yazılmaya, çizilmeye başlanan ve ciddiye alınan koçluk sistemi nedir, koçluğun çeşitleri nelerdir? Gelin bu soru eşliğinde profesyonel bilgi ve yetkinlik isteyen koçluk mesleğini konu alalım.

Profesyonel Koçluk Mesleği Nedir?

Koçluk mesleğinin kapsamlı tanımlarına geçmeden önce mesleğin resmi tanımına bir göz atalım. ICF yani Uluslararası Koçluk Federasyonu örgütünün tanımına göre koçluk; danışanların, kişisel ve mesleki potansiyellerini en ideal noktaya çıkarmayı amaç edinen ve bu süreçte ortaklık yapmayı öneren bir meslektir. Federasyonun tanımını biraz genişlettiğimizde koçluk hakkında neler söyleyebileceğimize bakalım.

Koçluk mesleği, bugün profesyonel bir eğitim ve birbiri ile ilişkili koçluk becerileri ister. Profesyonel koçluğun herhangi bir alanında çalışmak için işin mutfağına girip hiç çıkmamak gerekir; fakat bu durum, mesleğin idealleştirilmiş hâlidir. Günümüzde koçluk adı altında hizmet sunan fakat profesyonellikten oldukça uzak kişi ve kurumlar söz konusudur. Bu kişi ve kurumlar, genellikle yaşam koçluğu, aile ve evlilik koçluğu hizmeti verirken mesleki bilgi ve becerilerinden de bihaber oluyorlar. Profesyonel koçluk sistemi hakkında konuşacak olursak koçluk mesleğini icra etmek için bazı becerilere sahip olunması gerektiğinden bahsedebiliriz.

Koçluk becerileri, kişinin hangi koçluk türünü icra ederse etsin kendine katması gereken uygulanabilir becerileri ifade eder. Günümüzün koçluk mesleğinde dikkate alınan koçluk becerileri de şöyledir:

• Etkin İletişim Becerileri,
• Empati ve Aktif Dinleme Becerisi,
• Diksiyon ve Beden Dili Becerilerine Sahip Olmak,
• Kişilerarası İletişimde Etkin Soru Sorma ve İletişimi Başlatma,
• Takım Liderliği ve Yöneticilik Konusunda Özgüven Sahibi Olma,
• Yaratıcı Düşünme ve Geniş Bakış Açısı,
• Eleştirel Düşünme,
• Gözlemleme ve Analiz Becerisi.

Koçluk becerileri; herkesin koç olamayacağını, en azından koç olmak için de birtakım yetkinliklerin öne çıktığını gösterir. Koç adayının sahip olması gereken becerilerin çoğu da duygusal zekâ ile ilişkilidir. Duygusal zekâ gelişebildiği için koçluk mesleğini düşünen kişiler de mesleki gelişimlerini sürdürme olanağına sahiptirler.

Profesyonel koçluk mesleği için kişilerin kendilerine katmaları gereken bir diğer mesleki yeterlilik ise tabii ki eğitimlerdir. Birbirinden farklı koçluk mesleği için spesifik koçluk eğitimlerini bulmak mümkündür. Ayrıca genel olarak koçluk becerilerini içeren eğitimler de mesleki gelişimi destekler. Koçluk mesleğinin olmazsa olmazı eğitimlere geçmeden önce gelin koçluk sisteminin dallarını oluşturan koçluk türlerine bir göz atalım.

Koçluk Çeşitleri Nelerdir?

Koçluk türleri, farklı beklenti ve ihtiyaçlar doğrultusunda uygulanan koçluk mesleklerini tanımlar.  Koçluk türleri, iş hayatının bölünmüş işleri ve ihtiyaçları doğrultusunda uygulanır. Danışanlar için günümüzün en çok tercih edilen koçluk türleri şöyledir; ilişki-evlilik koçluğu, yaşam koçluğu, nefes koçluğu ve öğrenci koçluğu.

Genel olarak ise koçluk çeşitlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Yaşam Koçluğu,
• Aile ve İlişki Koçluğu,
• Öğrenci Koçluğu,
• Eğitim Koçluğu,
• Kariyer Koçluğu,
• Nefes Koçluğu,
• Doğum Koçluğu,
• Yönetici Koçluğu,
• Satış Koçluğu.

Yukarıdaki koçluk türlerine ek olarak takım koçluğundan da bahsetmek mümkündür; fakat takım koçluğu genel olarak takım liderliği ile aynı tanıma gelir.

Koçluğun farklı türleri, danışanın bireysel veya grup hâlinde başvurması neticesinde uygulanabilir hâle gelir. Bazı koçluk türlerini icra etmek için kurumsal şirketlerle iş birliği yapmak gerekirken bazı türler için bireysel çalışma yeterli olabiliyor. Örneğin, kariyer ile yönetici koçluğu, kurumsal şirketlere bağlı olarak danışan kabul eder. Öğrenci koçluğu veya yaşam koçluğu ise bağımsız sürdürülebilen koçluk türlerindendir. Tüm koçluk türleri için geçerli olan bir özellik ise koçluk becerileri ve koçluk eğitimleridir.

Profesyonel Koçluk Eğitimleri Nelerdir?

Profesyonel bir meslek olan koçluk, işin eğitimini almayı da gerektirir. Günümüzde koçluğun eğitimini veren üniversite eğitimlerinden bahsedemeyiz. Bunun yerine bazı meslek çalışanlarının sertifikalı koçluk programlarına katıldığı kurslar söz konusudur. Sertifikalı koçluk eğitimleri, psikoloji başta olmak üzere danışmanlık alanı ile ilgili bölümlerden mezun olanlara yönelik meslek bilgi kaynaklarıdır.

Sosyoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, insan kaynakları, halkla ilişkiler ve işletme gibi bölümlerin mezunları, koçluk mesleğine daha kolay uyum sağlarlar. Bununla birlikte ülkemizde koçluğun mesleki şartlarını belirleyen resmi bir mevzuat henüz yayımlanmamıştır.

Profesyonel koçluk eğitimlerini veren kurumlar çoğunlukla danışmanlık hizmeti sunan koçluk merkezleridir. Bunun dışında sürekli eğitim merkezleri ve online eğitim kurumları da koçluğun bazı türlerine yönelik eğitim sunabiliyor. Profesyonel koçluk eğitimlerinin, mesleki nitelik kazandırması için uzun süreli eğitim programlarına katılmak gerekir. Online eğitim aracılığıyla verilen koçluk türlerinin de ders içerikleri ile beraber eğitim süresine ayrıca dikkat etmek gerekiyor.

Koçluk eğitimlerinde dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise eğitim sonrası sertifikanın verilip verilmeyeceğidir. Sertifika, mesleki yeterliliği kanıtlayan bir belge niteliğe taşır. Bundan dolayı eğitimin bir kazanım getirdiğini belgelemek için sertifikalı eğitim programlarına yönelmek gerekir. Profesyonel koçluk eğitim veren kurumlar uluslararası geçerliliğe sahip belgeler dışında kurum veya üniversite onaylı belge de sunabilirler. MEB onaylı koçluk eğitimleri ise henüz gündemde değildir.

Koçluk ile ilgili Merak Edilenler

Koçluk ile Mentorlük Arasındaki Fark Nedir?

Koçluk ile karıştırılan meslekler arasında mentorlük de vardır. İki meslek hakkında resmi tanımların ve prosedürlerin olmaması sebebiyle bu meslekler sık sık birbirleri yerine kullanılır. Koçluğu, mentorlükten ayıran kritik nokta ise koçluk sürecidir. Koç, danışanın kendi potansiyelini yaşamasına yönelik rehberlik sunarken mentor ise kendi bilgi birikimini ve deneyimlerini ilgili kişiye aktarır.

Koçluk Mesleği Uluslararası Geçerliliğe Sahip midir?

Koçluk mesleği, yurt içi ve yurt dışı iş olanaklarına sahiptir. Bununla beraber yurt dışında bu mesleği icra etmek için uluslararası geçerliliğe sahip eğitimler ve sektör deneyimi şarttır.

Koçluk Eğitimleri Fiyatları Ne Kadardır?

Profesyonel koçluk eğitimlerine dair merak edilenler arasında eğitimlerin ücreti de yer alıyor. Piyasadaki koçluk eğitimlerini incelediğimizde, online eğitimlerin daha az maliyetli olduğunu görülüyor. Bununla birlikte uzun soluklu bir koçluk eğitimi için an az 1.000 TL’yi gözden çıkarmak gerekiyor. Ayrıca koçluk eğitim ücretleri güncel bir fiyat aralığına da sahip olmayarak değişkenlik gösteriyor.

Koçluk nedir sorusundan hareket ederek koçluğa dair merak edilenleri derledik. Eğer hâlihazırda koçluk mesleği ile ilgili kariyer hedefiniz varsa kendinize katmanız gereken becerilere hakim olarak mesleği icra etmeye çalışın.