Türk İşaret Dili Nedir?
İşaret dili işitme engelli bireylerin kullandığı sessiz ve görsel bir dildir. Türk işaret dili, Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı olan işitme engelliler tarafından kullanılan dildir. Türk işaret dilinin kendine özgü gramer yapısı vardır.
İşaret Dili Tercümanlık Eğitimi Nedir?
İşitme engelli bireylerin iletişim kurabilmesi için gerekli dilde eğitim verebilme ve gerekli hallerde tercümanlık yapabilme becerisi kazanmak için eğitim almak gerekir. Bu eğitim işaret dili tercümanlık eğitimi olarak adlandırılır. Eğitim sonunda yapılan değerlendirme sınavında olumlu sonuç alan kursiyerler işaret dili tercümanlığı yapabilir.
İşaret dili tercümanlık eğitimi alanlar Türk işaret dilinin temel özelliklerini kavrayarak TİD (Türk işaret dili) ile beden dili arasındaki uyumu fark edebilir. Diğer kazanımlar şu şekildedir:
- Farklı bilim dallarına ait terimleri TİD ile ifade etme
- Duygu ve düşünceleri TİD ile kurallara uygun şekilde ifade etme
- TİD tercümanlığının ahlaki ve etik kurallarını benimseme
- TİD cümlelerini yapı bakımından doğru kullanma
Türk işaret dilinde konular CD, slayt sunumu ve ders notları ile irdelenir. Eğitim verenler de bu alanda akademik ve sektöre açıdan deneyimli kişilerdir.
İşaret Dili Tercümanlık Eğitimi Ders İçerikleri
İşaret dili tercümanlığı kursu ile eğitim almaya hak kazananlar daha önce işaret dili eğitimi almış ve Türk işaret dili hakkında bilgi sahibi olmuş kişilerdir. Yine de tercümanlık eğitim programlarında işaret dilinin özellikleri ve beden dili ile işaret dili ilişkisi konularına değinilir. İşaret dili öğretici ve tercüman eğitimi olarak da ifade edilen bu kurslarda konu başlıkları genel olarak şöyledir:
- Türk İşaret Dilinin Genel Özellikleri
- Türk İşaret Dili ve Beden Dili İlişkisi
- İletişim ve Günlük Konuşma Dili
- TİD Özelliklerine Göre Cümle Yapıları
- TİD Cümlelerinde Zaman Kalıpları ve Ekler
- Zaman ve Zaman Dilimleri
- TİD Cümlelerinde Öğe Dizilimi
- TİD’ne Göre Hazırlıklı Konuşma ve Hazırlıksız Konuşma
- TİD kurallarına göre çevirmenlik
İşaret Dili Tercümanlık Eğitimine Kimler Katılabilir?
İşaret dilinin öğrenilmesi için herhangi bir koşul yoktur. Bu durum işaret dili tercümanlığı eğitimi için geçerli değildir. İşaret dili tercümanlık eğitimi için 2 yıllık veya 4 yıllık yükseköğrenim kurumlarından mezun olmak gerekir. Ayrıca en az 120 saatlik işaret dili sertifikası olmayanların da işaret dili tercümanlığı eğitimini alması mümkün değildir.
İşaret dili tercümanlığı eğitimi alabilmek için bedensel ve fiziksel yeterliliğe sahip olmak da önemlidir. Kurslara katılım sağlayanlar ileri seviye işaret dili öğrenmek isteyenler veya üniversitelerde İşitme Engelliler Öğretmenliği Bölümü okuyanlardır. Kursa kayıt sırasında kimlik ilgilerinin yanı sıra MEB işaret dili sertifikası ve öğrenim belgesi istenir.
Uzaktan Eğitim İşaret Dili Tercümanlığı İçin Geçerli Mi?
Uzaktan eğitim ile işaret dili tercümanlığı, bir başka ifadeyle ileri seviye işaret dili tercümanlığı eğitimi almak mümkündür. Uzaktan eğitimde kayıt sonrasında kursiyerlere verilen kullanıcı bilgileriyle istenen yerde ve istenen zamanda eğitim almak mümkündür. Sınavların online yapılması, eğitim dokümanlarına uzun süre sonra da erişim sağlanabilmesi, ekstra maliyetlerin olmaması da uzaktan eğitimin en önemli avantajlarıdır. Uzaktan eğitim, müfredat değişikliği olmadığından dolayı örgün eğitim ile alınan eğitim ile aynı ölçüde faydalıdır.
İşaret Dili Tercümanlığı Sertifikası Ne İşe Yarar?
İşaret dili tercümanlığı sertifikası kurs bitirme belgesi niteliği taşır. Sertifika, üniversite veya MEB onayı taşır. Sertifikanın e-devlet üzerinden sorgulanabilmesi işverenler için güven vericidir. İşaret dili tercümanlığı sertifikası olan kişiler, işaret diline ihtiyaç duyulan kurumlarda memur olma fırsatı yakalar. Çeşitli organizasyonlarda, eğitim kurumlarında ve televizyon kanallarında işaret dili tercümanları için ihtiyaç daimidir.
İşaret Dili Tercümanı Ne İş Yapar?
İşaret dili tercümanlarının temel görevi, işitme engelli bireylerin diğer bireylerle iletişim kurmasıdır. İşaret dili tercümanlarına her alanda ihtiyaç vardır. Bu nedenle tercümanlarının görevi yalnızca tercümanlık yapmak değil, öğretmenlik ve danışmanlık da yapmaktır. Bu görevlerin yerine getirilmesi tercümanın Türkçeye hâkim olmasını, iyi hafızaya sahip olmasını, hızlı karar alabilmesini gerektirir. İşaret dili tercümanlarının beden dili ile işaret dili arasında bütünlük kurması en kritik noktalardan biridir.
İşaret Dili Tercümanı Nerede Çalışır?
İşaret dili tercümanlık eğitimi alarak mesleği yapma fırsatına sahip olan kişilerin çalışma alanı geniştir. İşaret dili tercümanlarının kamu kadrolarında istihdam edilmesi mümkündür. Bununla birlikte istihdam kolaylığı bakımından özel sektör daha avantajlıdır. Tercümanlar işitme engelli bireyler için açılan okullarda da hizmet verebilir. Genel olarak işaret dili tercümanlarının çalışma alanları şöyledir:
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesindeki kurumlar
- Adliyeler
- Medya kuruluşları
- Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu tarafınca düzenlenen spor organizasyonları
Noterden tasdikli yeminli tercümanlar sahip oldukları noter onaylı sertifika ile daha kolay iş bulur. Yeminli işaret dili tercümanları tapu daireleri, karakollar, hastaneler ve belediyelerde çalışabilir. İşaret dili tercümanlarının halk eğitim, belediye kursları ve özel sektörde MEB’e bağlı hizmet veren eğitim kurumlarında öğretmenlik yapması da mümkündür.
İşaret Dili Tercümanı Nasıl Olunur?
İşaret dili tercümanlığı mesleğinin yapılabilmesi ilgili eğitimlerin alınmasını gerektirir. İşaret dili tercümanı olmak için öncelikle işaret dili kursu olarak açılan eğitim programlarına katılmak gerekir. İşaret dili eğitimi sonunda verilen sertifika, tercüman olmak için atılan ilk adımdır.
Temel seviyedeki işaret dili eğitiminin ardından işaret dili tercümanlık eğitimi alıp tercümanlık sertifikasına sahip olanlar işaret dili tercümanı olarak çalışma fırsatı yakalar. İşaret dili tercümanı olabilmek için mesleki niteliklerin yanı sıra kişisel özellikler de önemlidir. Türkçeye hâkim olmayan ve iyi bir hafızaya sahip olmayan kişilerin işaret dili tercümanlığı yapmaları düşünülemez.
İşaret Dili Yeminli Tercüman Nasıl Olunur?
İşaret tercümanı olmak için ilgili eğitimlerin ardından işaret dili tercümanlığı sertifikası sahibi olmak yeterlidir. Yeminli tercümanlık içinse ek koşulların sağlanması gerekir. Yeminli işaret dili tercümanı olmak için öncelikli koşul Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır. Diğer koşullar ise şöyledir:
- Adli sicil kaydı temiz olmak
- Herhangi bir yeminli tercümanlık bürosunda çalışıyor olmak
- İşaret dili tercümanlığı belgesi ve işaret dili tercümanlığı yapılacak dilde eğitim alındığını gösteren sertifikaya sahip olmak
Koşulları sağlayabilen işaret dili tercümanları, sahip oldukları sertifikaları noterden onaylatarak yeminli tercüman olabilirler. Noter onayı alındıktan sonra yeminli işaret dili tercümanı unvanıyla tapu daireleri, karakollar, hastaneler ve belediyelerde görev yapmak mümkün olur.
