İlk Yardım Nedir, İlk Yardımcı Kimdir?
İlk yardım, hayati tehlike oluşturan durumlarda tıbbi araç gereç kullanmaksızın yapılan uygulamalardır. Sağlık görevlileri hastanın veya kazazedenin yanına gelinceye dek yapılan acil yardım olarak tanımlanabilir. İlk yardımın amacı hayati tehlikenin ortadan kalkmasını, iyileşme sürecinin hızlanmasını ve yaşamsal fonksiyonların devam etmesini sağlamaktır.
İlk yardımda, acil tedaviden farklı olarak müdahaleyi yapan kişiler ilaç kullanmaz ve sağlık görevlisi değildir. İlk yardımın temeli olarak bilinen koruma, bildirme ve kurtarma uygulamalarını yapan kişiler ilk yardım belgesi olan kişilerdir ve ilk yardımcı unvanına sahiptirler.
İlk yardım eğitimi sertifikası olan kişiler gerekli olması durumunda şunları yaparak müdahalede bulunur:
- Durum değerlendirmesi yaparak hasta veya yaralının endişelerini gidermek
- Sağlık ekiplerinin hastaya ilaçlı müdahale yapması için organizasyonu yapmak
- Kanama, kırık, çıkık ve burkulma durumlarında hastaya ilk yardım uygulamak
- Hastanın yarasını görmesine engel olmak
- Hastanın en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmesini sağlamak
İlk yardımın ABC’si ise şöyledir:
- Airway (hava yolu açıklığını sağlama)
- Breathing (solunum olup olmadığını değerlendirme)
- Circulation (nabız olup olmadığını kontrol etme)
İlk Yardım Kursu Nedir?
İlk yardım kursu, ilk yardım eğitimi verilen sertifika programıdır ve temel ilk yardım eğitimi, ilk yardım eğitici eğitimi ve çocuklar için ilk yardım eğitimi şeklinde kategorize edilir. Çocuklar için ibaresiyle verilen eğitimde katılımcılar genellikle ebeveynlerdir ve çocuklara yetişkinlerden farklı olarak uygulanan ilk yardım konusunda eğitim alırlar.
İlk yardım sertifikası alma gerekliliği olanların veya gerekliliğin ötesinde yardım amacıyla ilk yardım yapabilmek için eğitim almak isteyenlerin temel ilk yardım eğitimi alması gerekir. Temel ilk yardım kursuna kimler katılabilir noktasında ön koşul 18 yaşını doldurmuş olmaktır. İlk Yardım Yönetmeliğinin 5. maddesinde 18 yaşını dolduran ve en az ilkokul mezunu olanların eğitim alabileceği belirtilmiştir. İlk yardım eğitimini ise sağlık ile ilgili bölümlerden mezun olan (asgari sağlık lisesi) kişilerin alması mümkündür.
Mevzuat gereği iş yerlerinde ilk yardım eğitimi zorunluluğu vardır. İşverenler belirli sayıda çalışanın ilk yardım eğitimi almasını sağlamakla yükümlüdür. 112 acil tıp personellerinin de (ambulans şoförleri dahil) temel ilk yardım sertifikası alması zorunludur. Zorunluluk kapsamında olmayıp ilk yardım eğitimine en çok ilgi gösterenler ise ebeveynler, öğretmenler ve sporcu eğitmenleridir.
İlk yardım eğitimi veren kurumlar Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlardır. Temel ilk yardım kursu sertifika programında eğitim hem uzaktan eğitim hem de yüz yüze eğitim şeklinde verilir. Online ilk yardım eğitimi, çalışırken eğitim almak isteyenler için fayda sağlar.
İlk Yardım Kursu Ders İçerikleri
İlk yardım eğitimlerinde İlk yardımın temel kavramlarından hasta taşıma yöntemlerine pek çok konu üzerinde durulur. Eğitim içeriği temel ilk yardım eğitimi ve eğitici eğitimi için farklılık gösterir. İlk yardım eğitmeni olmak üzere verilen eğitimlerde konu başlıkları şöyledir:
- İletişim, gösterim (demonstrasyon) ve sunum becerisi
- Klinik eğitim yaklaşımı
- Koçluk
- Olumlu eğitim atmosferi oluşturma
- Grup çalışmaları
- Değerlendirme araçlarını kullanma
Temel ilk yardım kursu eğitim müfredatı ise şu şekildedir:
- Durum değerlendirmesi yapmak
- Solunum sistemi ve suni solunum
- Temel yaşam desteği
- Koruyucu pozisyona almak
- Hasta ve yaralıların taşınması
İlk Yardım Sertifikası Ne İşe Yarar?
- İlk yardım eğitimi sonrasında İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan değerlendirme sınavının ardından geçerli notu alıp başarılı olan kursiyerler MEB onaylı ilk yardım sertifikası sahibi olmak için hak kazanmış olur. İlk yardım sertifikasına sahip olmak, sağlık ekipleri gelinceye kadar hasta veya yaralıya ilaçsız müdahale etme yetkisine sahip olmak demektir.
- İlk yardımcı kimlik kartı ve ilk yardım sertifikasının geçerlilik süresi 3 yıldır. Geçerlilik süresini takip eden ilk 3 ay içinde sertifikayı yenilemek gerekir. Aksi halde ilk yardımcı sertifikası ve kimlik iptal edilir. Geçerlilik süresi boyunca eğitim sayesinde hayat kurtarmak üzere ilk müdahaleyi yapmak mümkün olur.
İlk Yardımcı Nerelerde Çalışır?
Sağlık Bakanlığı ilk yardım sertifikası sayesinde her an her yerde olası kaza ve hastalık durumunda hasta veya yaralılara müdahale yapmak mümkün olur. Dolayısıyla sertifika her yerde geçerlidir. Bununla birlikte eğitici eğitimini alan kişiler ilk yardım sertifikası sayesinde sürücü kurslarında ilk yardım eğitmeni olabilir. Lisans mezunu olup eğitici eğitimi alanlar ilk yardım merkezlerinde mesul müdür olarak çalışabilir. İlk yardım eğitici eğitimi alan kamu çalışanları ilk yardım sınavlarında denetmenlik yapabilir.
İlk Yardımcı Olmak İçin Gereken Şartlar
Bir hasta veya yaralıya yanlış müdahale yapmak hastanın hayatını kaybetmesine sebebiyet verebilir. Bu nedenle hastalık veya kaza durumunda ilk müdahaleyi bilinçli şekilde yapmak gerekir. Bunun için de ilk yardım eğitimi almak önem taşır. Temel ilk yardım eğitimi için 18 yaşını tamamlamış olmak yeterliyken; ilk yardım eğitimi için Doktor, Hemşire, Paramedik, ATT, Biyolog, Eczacı, Veteriner ve iki yıllık Sağlık Meslek Yüksek Okullarından mezun olmak gereklidir.
İlk yardım kursu, MEB onaylı kurslar arasında en çok talep gösterilen sertifika programlarından biridir. Eğitimi almış kişiler, yaşamı tehlikede olan kişilerin hayatını kurtarmak için gerekli bilgi ve beceriyi edinmiş olur. Bu manevi haz, ilk yardım eğitimi kursu için olan ilgiye açıklık getirmektedir.
