Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi tarafınca yapılan araştırmaya göre, iktisat bölümü mezunlarının %42,9’u mezuniyeti takip eden ilk 6 aylık süreçte iş bulabilmektedir. Peki, iktisat mezunu ne iş yapar? Yanıtı ve iktisat çalışma alanları, iktisat mezunu maaşları gibi konular hakkında merak edilenleri sizler için araştırdık.
İktisat Okuyan Ne İş Yapar?
İktisat mezunlarının çalışma hayatındaki rolüne değinmeden önce iktisat kavramını ve iktisat bölümünü açıklayalım. İktisat hem sosyal hem de teknik bir bilim dalı olup üretim, dağıtım ve tüketimi inceler. Mezunlarına iktisatçı unvanıyla çalışma olanağı tanıyan iktisat bölümü ise ekonominin işleyiş mekanizması konusunda eğitim verilen bir lisans programıdır. İktisat bölümünde; iktisat teorisi, iktisat politikası, iktisadi gelişme ve uluslararası iktisat, iktisat tarihiolmak üzere beş anabilim dalı vardır.
İktisat bölümünün öncelikli amacı ekonomik birimlerin ihtiyaç duyduğu kaliteli iş gücünü yetiştirmektir. Bölüm mezunları, ekonominin sorunlarını kavramış entelektüel bireyler olarak yetişmiş olurlar. İktisat bölümünden mezun olan kişiler, sahip oldukları mesleki nitelikleri hem ulusal hem de uluslararası alanda kullanabilirler.
Kamu sektöründe atama puanının çok yüksek olması nedeniyle mezunların öncelikli tercihi özel sektördür. Özel sektörde finans, bankacılık, sigortacılık gibi alanlarda, iktisat mezunları için iş olanakları geniştir. Mezunların, ilgili kanun ve mevzuatlarda belirtilen diğer koşulları da sağlamaları halinde kendi iş yerlerini açmaları da mümkündür. Aşağıdaki tabloda kamu ve özel sektörlerde mezunların alabileceği unvanları görebilirsiniz.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında (iktisat mezunu KPSS meslekleri) | Özel Sektörde |
Ekonomist Bilgisayar işletmeni Sayıştay denetçisi SPK uzmanı Büro personeli Kontrolör Veri hazırlama ve kontrol işletmeni Denetçi Vergi müfettişi Gelir uzmanı Kaymakam | Denetmen Finans uzmanı Banka yöneticisi Bankacı Finans müdürü Kontrolör Mali müşavirlik Finans danışmanı Ekonomi ve finans uzmanı Yönetici |
Mezunların görev tanımı unvan ve kurum doğrultusunda değişir. Bununla birlikte iktisatçı unvanının iş tanımı genel olarak şöyle sıralanabilir:
- Fiyat politikaları gibi ekonomi ile ilgili çalışmalar yapmak,
- İstatistikleri göz önünde bulundurarak maliyet ve fiyat analizi yapmak,
- Fiyat tespiti yapmak,
- İlgili yerlere fiyat değişimi veya iş piyasasındaki değişimler konusunda bilgi vermek,
- Ekonomik sorunları çözebilecek planlar hazırlamak,
- Bilimsel araştırmalar yapmak.
İngilizce İktisat Mezunu Ne İş Yapar?
İktisat biliminin meslek olarak ele alınıp çalışma alanlarına uyarlanabilmesi için yabancı dil kritik önem taşır. Hatta bölümün gerekliliğini bilgi, dil ve teknolojik yetkinlik olarak ifade edebiliriz. Bazı üniversitelerde bölüm İngilizce okutulur. Eğitim dilinin İngilizce olması, özellikle de yurt dışında daha kolay iş bulmak anlamına gelir. Türkçe veya İngilizce dilinde iktisat eğitimi alan herkes piyasa analizinden kurumsal yönetim süreçlerine kadar birçok alana katkıda bulunabilir.
İktisat Mezunu Devlette Ne İş Yapar?
Bir iktisat mezunu hem özel sektörde hem de kamu sektöründe çalışabilir. Kamu personeli seçme sınavı (KPSS) ve diğer şartları taşıyan mezunlar kamu kurum ve kuruluşlarında çalışma fırsatına sahip olurlar. Mezunlar, devlette yalnızca iktisatçı unvanıyla değil, farklı unvanlarla da görev yapabilirler. Bakanlıklar tarafından açılan müfettiş, denetçi ve uzman yardımcılığı sınavlarında başarılı olanlar müfettiş, denetçi ve uzman yardımcısı olarak çalışabilirler. İktisat mezunları, kamu sektöründe ekonomi yönetimi ile ilgili bakanlıkların yanı sıra;
- Merkez Bankası’nda,
- Kamu bankalarında,
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nda,
- Sermaye Piyasası Kurulu’nda,
- Türkiye İstatistik Kurumu’nda çalışabilirler.
İktisat Mezunu Yurt Dışında Ne İş Yapar?
İktisat bölümü, mezun olunca yurt dışında iş bulma olasılığının en yüksek olduğu bölümlerden biridir. Mezunlar yurt dışında, yurt içinde olduğu gibi;
- Finans uzmanı,
- Muhasebe sorumlusu,
- Finans danışmanı,
- Yatırım danışmanı,
- Banka personeli,
- Pazarlama analisti unvanlarıyla çalışabilirler.
İktisat mezunları özellikle de Kanada’da özel sertifika programlarına katılarak eğitim süresi kadar çalışma izni alabilirler. Bu izin sayesinde dünyanın gelişmiş ülkelerinde deneyim kazanan mezunlar kariyer basamaklarının zirvesine ulaşabilirler. Mezunlar yurt dışında Dünya Bankası, IMF ve benzeri kuruluşlarda çalışma imkanına sahip olabilirler.
Boğaziçi İktisat Mezunu Ne İş Yapar?
Boğaziçi Üniversitesi, şüphesiz Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden biridir. İktisat okumak için en çok tercih edilen üniversitelerden biri de Boğaziçi Üniversitesidir. Bölümü, bu üniversitede okumak, iş gücü piyasasında aranan ve tercih edilen kişi olmak anlamına gelir.
Üniversitede ekonomist olmanın gerekliliği olan bağımsız ve eleştirel düşünce becerisinin geliştirilmesi için pek çok farklı analitik ve sayısal araç kullanılır. Üniversitede iktisat bölümünün eğitim dili İngilizcedir. Üniversitenin kendi web sitesinde yapılan açıklamaya göre, mezunların çoğu yurt dışında üst düzey akademisyen ve araştırmacı olarak görev yapma fırsatı bulmuştur.
İktisat Mezunu İşsiz Kalır Mı?
İktisat bölümü okunabilecek en değerli bölümlerden biridir. Ne var ki iktisat mezunları da nitelikli işsizler arasına girebilmektedir. Öyle ki Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı yıllık hane halkı iş gücü verilerine göre, bölüm mezunlarının 308 bini işsiz. Esasında bu durumun farklı nedenleri olabilir. Mezunların tek yabancı dil bekle yetinmeyip farklı yabancı dillerde kendini geliştirmesi önem taşır. Meslekte başarı için mesleki niteliklerle uyumlu şu özelliklere sahip olmak önem taşır:
- Matematiksel ve istatiksel işlemleri hiç zorlanmadan yapabilmek,
- Analitik ve sonuç odaklı düşünme becerisine sahip olmak,
- Ekonomi ve piyasa hareketleri ile ilişkili tüm güncel haberleri ilgiyle takip etmek,
- Dikkatli olmak,
- İyi bir gözlemci olmak,
- Finansal analiz yeteneğine sahip olmak.
İktisat mezunlarının işsiz kalmamak için farklı eğitimler almaları ve dil konusunda kendilerini geliştirmeleri gerekir. SPK lisansı almak, kaymakamlık sınavına veya SEGEM(Sigortacılık Eğitim Merkezi), Bireysel Emeklilik Aracıları Sınavı (e-BEAS) gibi sınavlara katılıp başarılı olmak çabuk iş bulmak açısından önem taşır.
İktisat Mezunları Nerede Çalışır?
İktisat mezunları kamuda ve özel sektörde pek çok unvan ile çalışabilir. İktisat bölümü meslekleri, yazımızın bu aşamasına kadar bahsettiğimiz üzere oldukça fazladır. Mezunların iş sahası, ekonomi alanında uzmana ihtiyaç duyulan her yerdir. Bir iktisat mezunu tüm sektörlerde işletmelerin muhasebe birimlerinde çalışabilir. Özel sektördeki diğer çalışma alanları şunlardır:
- Özel bankalar ve fintek (finans teknolojileri) şirketleri
- İktisadi araştırma şirketleri
- İktisat ve ekonomi ile ilgili web siteleri (uzman yazar)
İktisat mezunlarının kamu sektöründeki en önemli istihdam alanlarını ise şöyle sıralayabiliriz:
- Devlet Bankaları
- Hazine Müsteşarlığı
- Dış Ticaret Müsteşarlığı
- Devlet Planlama Teşkilatı
- Türkiye İstatistik Kurumu
- Maliye Bakanlığı
- Sermaye Piyasası
- Rekabet Kurumu
- Merkez Bankası
- Devlet Üniversiteleri
- Defterdarlıklar
- Mal Müdürlükleri
İktisat Mezunu Maaşları Nasıl?
Gelelim iktisat mezunu ne kadar maaş alır konusuna. Maaş elbette sektör ve kurum politikaları doğrultusunda değişir. 2022 yılında en düşük ekonomist maaşı asgari ücretin biraz üzerindedir. En yüksek maaş ise 23 bine ulaşabilir. Esasında maaşı belirleyen en önemli unsur sahip olunan unvandır. Müdür pozisyonundaki kişinin şüphesiz belirttiğimizin çok üzerinde maaş alabilir. Bir iktisat mezunu kaymakamlık sınavında başarılı olup kaymakam olarak çalışmaya başladığında ortalama 24 bin TL maaş alabilecektir.
Özetle;
Ekonomik büyümenin ülkenin gelişme sürecine katkısı büyüktür. Bu yadsınamaz gerçekten yola çıkarak iktisat bölümü mezunu ne iş yapar başlığı altında iktisat iş alanları ve iktisat maaşları konularına açıklık getirdik. İktisat okumak cazip bir fikir gibi gelmiyorsa meslekler ve bölümler sayfalarımızdan farklı mesleklere ve bölümlere ilişkin bilgi edinebilirsiniz.