Editörlük Ne Demek?
Editörlük, çeşitli mecralara yönelik içerik hazırlanması ve ilgili yerlere servis edilmesidir. Çalışmanın basılı veya dijital yayın haline getirilmesi pek çok kurala uyulmasını gerektirir. Bu nedenle editörlük bir yayın sürecini yönetmek demektir.
Editör Kimdir?
Editörlükte çalışma alanı oldukça geniştir. Bu nedenle editörlük şu niş alanlara ayrılmıştır: Kitap editörü, haber editörü, eğitim editörü, internet editörü, dergi editörü, moda editörü, kurgu editörü, çeviri editörü, geliştirici editörü. Editörlük süreçleri de içeriğin servis edileceği mecraya göre farklılıklar içermektedir.
Editörlük Eğitimi Nedir?
Editörlük eğitimi, medya ve yayıncılık sektörünün editör ihtiyacını karşılamak üzere verilen eğitimlerdir. Editörlükte niş alanlar olduğundan, editör kursları da iş alanına göre çeşitlilik gösterir. Editörlük kursu olarak hizmet veren kurumlar; içerik editörlüğü eğitimi, video editörlüğü kursu, haber editörlüğü kursu gibi farklı eğitim içerikleriyle eğitim verir.
İçerik editörlüğü eğitimi adıyla düzenlenen programlarda hedef kitle web sitesi için içerik üretimi yapmak üzere metin yazarlığı (online editörlük) eğitimi almak isteyen kişilerdir. Eğitimde içerik yazarlığını ve görev tanımına dahil olan işlerin nasıl yapıldığını öğrenmek mümkün olur. Video editörlüğü eğitiminde video montajlama, haber editörlüğünde ise 5N1K kuralı doğrultusunda haber yazma gibi konular üzerinde durulur.
Editörlük eğitimi hem basılı hem dijital platformda editörlük yapmak üzere farklı isimlerle verilse de asıl amaç yayınevleri için editör yetiştirmektir. Nitekim editörlük eğitimi müfredatı basılı yayın kuruluşlarına göre belirlenmiştir. Temel editörlük eğitimlerinde editörlüğün tüm süreçlerine değinilir. Temel editörlük eğitimi dersleri şöyledir:
- Editörlük türleri ve editörlüğün temel ilkeleri
- Yayıncılık endüstrisi
- Editörün değerlendirme ölçütleri
- Editörlüğün geleceği
Editörlük eğitiminin sonunda kursiyer editörlük mesleğini icra edebilecek bilgiye sahip olur. Eğitim sonrasında şu soruları kapsamlıca yanıtlayabilir:
- Editörün yayınevindeki konumu nedir?
- Bir editör metne nasıl ve ne düzeyde müdahale edebilir?
- Metinde nelere dikkat edilir ve revizyon nasıl yapılır?
- Metin türleri nelerdir?
- Editör yayın basım sürecini nasıl yönetir?
- Resimli kitap veya dergilerde metin ile kullanılan resimlerin uyumlu olması için ne yapmak gerekir?
- Mizanpajda (baskı dosyasında) nasıl hatalar olabilir?
- Son okumada dikkat etmek gerekenler nelerdir?
- Bir kitabın kapağı nasıl olmalı?
Editörlük Eğitimini Kimler Alabilir?
Editörlük eğitimi; belediyeye bağlı kurumlar, yayınevleri, enstitüler ve sürekli eğitim merkezi bulunan üniversiteler tarafından verilir. Eğitime katılım sağlayabilecek kişiler konusunda herhangi bir şart yoktur. Editörlük eğitimlerine;
- Yayıncılık sektöründe çalışmak isteyenler,
- Kendi kitabının editörlüğünü yapmak isteyen yazar veya yazar adayları,
- İşletmelerin kurumsal iletişim birimlerinde çalışanlar,
- Türkçeyi en doğru şekilde kullanmak isteyenler,
- Redaktörlük veya internet sitesi editörlüğü yapmak isteyenler katılım sağlayabilir.
Online Editörlük Eğitimi İşe Yarar Mı?
Editörlük eğitimi online platformlar aracılığıyla da verilir. Online editörlük eğitimi zamanı verimli kullanmak, eğitim için bir mekâna bağlı kalmak zorunda kalmamak, beslenme gibi maliyetleri ortadan kaldırmak açısından avantajlıdır. Online eğitimlerde ders içerikleri yüz yüze eğitimden farklı değildir. Dolayısıyla online editörlük eğitimlerinin de öncelikli faydası editörlük mesleğini yapabilmeye imkân tanımasıdır.
Editörlük Sertifikası Ne İşe Yarar?
Editörlük kursu eğitim programının sonunda katılım belgesi veya başarı sertifikası verilir. Editörlük sertifikası, editörlük yapmak için bilgiye sahip olunduğunun göstergesidir. Dolayısıyla sertifikanın avantajı basın yayın sektöründe iş bulmak için kolaylık sağlamasıdır. İşverenler sertifikası olan kişilere istihdamda öncelik tanır.
Editörler Ne İş Yapar?
Editör bir yayının hazırlanmasından servis edilmesine tüm aşamalarında sürecin yönetilmesinden sorumludur. Editörlük süreçleri editörlüğün türüne göre değiştiğinden editör ne iş yapar sorusunun yanıtında da farklılıklar olur. Bir internet editörü, farklı türlerdeki içeriklerin hazırlanmasından, revize edilmesinden ve yayımlanmasından sorumluyken; kitap editörü, içeriklerin telif hakkı yasalarına uygunluğu kontrol etmek gibi görevleri de yerine getirir. Genel olarak editörün görevleri ve sorumlulukları şunlardır:
- Metni basıma hazırlamak
- Metin veya içerikleri dil bilgisi ve imla yönünden değerlendirmek ve gerekli düzeltmeleri yapmak
- Metni hem görsel hem içerik yönünden metni iyi hale getirmek
- Metnin görseller ile uyumlu olmasını sağlamak
- Belirlenen son teslim tarihine bağlı kalmak
- İçerikleri sosyal medya ağlarında yayımlamak (internet editörü)
Bir editör tüm bu görev ve sorumlulukları yerine getirirken etik kurallara uymak zorundadır. İyi bir editörde mesleki niteliklerle uyumlu olarak şu özelliklerin olması gerekir: Araştırmacı ve meraklı olmak, inovatif fikirli olmak, kendini güçlü şekilde ifade edebilmek.
Editör Olmak İçin Ne Yapılmalı?
Editör olmak için özel bir üniversite bölümü yoktur. Bununla birlikte editörlük alımında özellikle fen edebiyat ve sosyal bilimler fakültelerinden mezun olanlara öncelik tanınır. Bu bölümlerden mezun olmayan kişilerin bir yayınevinde editör olarak çalışması pek mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte online içerik editörlüğünde deneyimli olan veya editörlük eğitimi alan kişilerin güçlü bir özgeçmiş ve telif yasası bilgisi sayesinde yayınevinde kitap editörlüğü yapma fırsatı kazanması da olasıdır.
TUİK verilerine göre, 2020 yılında yayımlanan kitap sayısı 68 bini aşmıştır. Dijital dönüşümle birlikte web sitelerinde de önemli oranda artış olmuştur. Tüm bunlar editörlüğün geleceğin mesleği olduğuna işarettir. Dolayısıyla editörlük eğitimi için olan talebin artması, eğitimin meslek edindirme kursları arasında popüler olması olasıdır.
