Kâr getiren meslekler arasındaki dış ticaret uzmanlığı, ülkemizde de hedeflenen alanlardan biridir. Bu durumun oluşmasındaki etken ise Türkiye’nin ticaret yaptığı ülkelerin sayısının artması ve dünyada uluslararası yatırımın her daim gelişmesidir. Peki böylesi bir ortam dahilinde dış ticaret uzmanı olmak isteyen biri nasıl hareket eder? Dış ticaret uzmanı nasıl olunur? Bu soruları merkeze alarak dış ticaret uzmanlığı hakkında bilinmesi gerekenleri sıralayacağız.
Dış Ticaret Uzmanı Olmak İçin Gerekenler
Dış ticaret uzmanı mesleğine geçmeden önce dış ticaret alanını biraz daha yakında tanımak gerekir. Dış ticaret, uluslararası ticaret pazarında yer alan şirketler ve ülkeleri kapsayarak birinden diğerine giden tüm alım-satım faaliyetlerini içerir. Ülke kalkınması açısından da önemli bir kavram olan dış ticaret, ihracat ve ithalat dengesini içererek alım-satımın tüm aşamalarını yönetir. İşte dış ticareti soyut bir kavramdan somuta dönüştüren de dış ticaret çalışanlarıdır.
Dış ticaret alanında çalışmalar yürüten ve gerekli adımları uygulayan dış ticaret uzmanı, genellikle üniversite eğitimi alır. Uluslararası ticaret için diploma ilk öncelik değilse bile dış ticaret alanında kapsamlı bilgiler edinmek, bu mesleğin olmazsa olmazıdır. Dış ticaret uzmanlığı için üniversitede verilen eğitimler ise şu şekildedir:
- Dış Ticaret (2 Yıllık)
- Uluslararası İlişkiler (4 Yıllık)
- Uluslararası Ticaret ve Finansman (4 Yıllık)
- Uluslararası Ticaret (4 Yıllık)
- Gümrük İşletme (2 Yıllık)
- İktisat (4 Yıllık)
- İşletme (4 Yıllık)
Tabii ki dış ticaret uzmanlığına geçmek için yukarıdaki bölümlerden mezun olmanız gerekmiyor. Sadece bu bölümler, ticaret ve uluslararası ilişkiler dengesini anlamak için temel edinmenizi sağlıyor. Sektördeki kimi dış ticaret çalışanları farklı bölümlerden mezun olup da ticaret alanına geçen kişilerdir. Dolayısıyla eğitimi, yalnızca üniversiteler ile sınırlamak doğru değildir; fakat bizzat bu alanla ilgili bölümlerden mezun olmak, bilgiye en başından sahip olmak açısından önemlidir.
Üniversite eğitimi dışında dış ticaret uzmanı olmanın geçerli diğer eğitim yolları da mevcuttur. Öncelikle bu işi uzun bir süre alaylı şekilde yürüten ve adım adım kariyerinde yükselen insanları unutmamak gerekir. Bu eğitim yolunun, öğrenme açısından en verimli seçeneklerden biri olduğunu bilsek de günümüzde deneyimsiz ve ilgili eğitimleri almayan birinin yetiştirilme süreci epey sancılı geçebiliyor. Bunun nedeni ise daha düşük maaşlar ve beklentilerin uyuşmaması oluyor.
Denenebilecek ikinci yol ise dış ticaret alanında kariyer hedeflemenin önüne açacak niteliktedir. Eğer uluslararası ticaret alanını, ikinci meslek deneyimi olarak düşünüyorsanız kapsamlı dış ticaret eğitimleri ile bu hedefi gerçekleştirebilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken ise dış ticaret uzmanlık eğitimlerinin nasıl bir eğitim süreci vadettiğidir.
Alacağınız eğitimin uzun vadeli olması ve dış ticaretin temel kavramları olan ithalat-ihracat dengesini konu etmesi gerekir. Dış ticaret uzmanı eğitimlerinde dikkat edilmesi gereken konu başlıkları şu şekildedir:
- Dış Ticaret Alanında Kullanılan Bilgiler ve Belgeler
- Dış Ticarette Pazar Araştırması
- Müşteri Bulma Teknikleri ve Müşteri Analizi
- Uluslararası Pazarlama
- Lojistik Yönetimi
- Dış Ticarette Teslim ve Ödeme Şekilleri
- İhracat ve İthalat Nasıl Yapılır?
- Serbest Bölgeler
- Dış Ticarette İletişim
- Uluslararası Pazarda Analiz
Genel olarak sektöre ve işlere hakim olmak için yukarıdaki konuları içeren eğitimlere yönelmeniz gerekir. Ayrıca eğitim sonunda alacağınız sertifika da kamu ve özel sektörde kendinizi ispatlamanızın en önemli göstergelerinden biri olacaktır.
Bundan dolayı video ders içeriklerinden ziyade yüz yüze ya da online sertifikalı dış ticaret eğitimi çok daha verimli bir seçenek olacaktır. Bununla birlikte dış ticaret uzmanı olmak için ne ilgili bölümleri bitirmek ne de dış ticaret eğitimi almak yeterli olmayacaktır. Bu alan için sektörde çalışan insanların izlediği yolları öğrenmek ve mutlak mesleki nitelikleri araştırmak gerekir.
Dış Ticaret Uzmanlığı İçin Nasıl Deneyim Elde Edilir?
Bir üst başlıkta da belirtiğimiz üzere dış ticaret ile ilgili bilgi edinme süreçlerini yalnızca üniversite eğitimleriyle sınırlayamayız. Dış ticaret alanında iş bulmanın belki de en öne çıkan niteliği deneyimdir. Peki işe en başından başlayalım: Dış ticaret deneyimi nasıl elde edilir?
Dış ticaret alanında deneyim elde etmek için izlenebilecek yollardan biri, yeni mezun programlarına katılmanızdır. Ticaret ve onunla doğrudan bağlantılı olan pazarlama, lojistik yönetimi ve iletişim alanlarındaki programlara göz atabilirsiniz.
Özellikle bir ayağı yurt dışında olan şirketlerdeki staj ve yeni mezun programları, sektöre giriş için sağlam bir başlangıç yapmanızı sağlar. Yine daha önceki mesleğiniz, eğer dış ticaret alanı ile ilişkiliyse buradan edindiğiniz tecrübe de oldukça işinize yarayacaktır. Çünkü dış ticaretin ilgili olduğu alanlar, kariyer geçişlerinin de daha kolay işlediği meslekleri barındırır.
Örneğin, İngilizce dil yetkinliğine sahip bir marka yöneticisi, dış ticaret alanına geçiş yaparak uzmanlığa yükselebilir. Kısacası uzmanlığa geçiş bir anda gerçekleşmese de sektörde yer edinmenin yolları aranarak kariyerde yükselme ihtimal dahilindedir.
Dış Ticaret Uzmanı Ne İş Yapar?
Dış ticaret uzmanının görevleri, dış ticaret uzmanı kimdir sorusunu da yanıtlar niteliktedir. Dış ticaret uzmanının asli görevi, ticaretin gerçeklemesine önayak olan tüm işlemleri yerine getirmektir. Bu işlemleri ve görevleri ise şöyle özetleyebiliriz:
- Resmi ticari ve gümrük belgelerinin temin etmek,
- Uluslararası ticaret sektörünü yakından takip etmek,
- Ticarete konu olan ürünün ticari pazarlaması ve tanıtım stratejileri belirlemek (Pazarlama departmanı ile iletişimde kalmak)
- Dış pazar araştırması yaparak ticareti canlı kılacak analizler yapmak,
- Potansiyel ve mevcut müşterilere yönelik ziyaretler gerçekleştirmek,
- Ürün ve hizmetlerin anlaşma şartlarına uygun olarak hazırlanması ve tedarik edinmesini gerçekleştirmek,
- Teslim ve ödeme şekillerine yönelik süreçleri hazırlamak.
Dış ticaret uzmanı, uluslararası piyasadaki tüm gelişmeleri takip ederek gerçekleşebilecek risklere karşı önlem planı hazırlar. Genel olarak dış ticaret uzmanı, uluslararası ticaret ya da pazarlama departmanına bağlı olarak çalışır ve yurt dışı ile alakalı işlemlerde kendisine danışılır. Bundan dolayı da dış ticaret uzmanının, zorunlu olarak İngilizce ek olarak ticaretin gerçekleştiği ülkelerin dilleriyle ilgili de konuşma, yazma ve anlama yetkinliğine sahip olması beklenir. Özellikle departmanın sorumluluğunda olan ticari yazışmaları yönetmek ve karşı tarafla en iyi şekilde iletişim kurmak için yabancı dil becerilerinin gelişmiş olması gerekir.
Uluslararası Ticaret Uzmanı Maaşları Ne Kadardır?
Uluslararası bir niteliğe sahip bir mesleğin, daha yüksek maaşlar alması gerektiğini düşünürüz. Bu durum bizzat dış ticaret uzmanlığı mesleğini de kapsayacak şekilde ortaya çıkar. Ülkemiz dahilinde konuşursak dış ticaret alanında meslek edinmek, asgari ücretin üstünde bir maaş almayı gerektirir.
Yetkinlik bilgisi içeren dış ticaret sorumlusu veya dış ticaret uzmanı ise en az 12.000 TL (2022) içeren bir maaş alabilir. Yalnız çoğu meslek gibi dış ticaret uzmanlığındaki maaşlarda da ortak bir görüşe rastlanmaz.
Yine de uzmanlık bilgisi ve deneyimi içeren bir mesleğin -yine uluslararası niteliğe sahip bir alanın- ülkemizde dahil sizi aç bırakmayacağını belirtebiliriz. Tabii ki bu meslek, gelişime açık ve disiplinlerarası bir alan olduğu için kendinizi geliştirmeyi de öncelikli hâle getirmeniz şarttır. Dış ticaret uzmanı nasıl olunur, ne iş yapar sorularını yanıtladık. Uzmanlık gerektiren bir mesleği hedeflemeden önce mesleğin gerektirdiği nitelikleri ve eğitimleri araştırmak, hedefi gerçekleştirmek için en önemli adımlardan biri olacaktır.
