Mühendislik diploması şüphesiz ki ücret karşılığında verilen belgeler ile eş değer tutulamaz. Mühendislik diploması alınan en iyi dallardan biri ise çevre mühendisliğidir. Çevre bilimi ile mühendislik ilkelerinin bütünleştiği çevre mühendisliği bölümünden mezun olanlar çevre mühendisi unvanıyla çalışırlar. Peki, bir çevre mühendisi ne iş yapar? Gelin bu soruya yanıt bulalım ve çevre mühendisliği bölümü mezunlarını iş dünyasında nelerin beklediğine açıklık getirelim.
Çevre Mühendisi Nasıl Olunur?
Çevre mühendislerinin görev ve sorumluluklarına değinmeden önce çevre mühendisi unvanına sahip olmak için nelerin gerektiğine değinelim. Çevre mühendisi unvanı herhangi bir kurs programı ile kazanılamaz. Çevre mühendisi olmak için çevre mühendisliği lisans programından mezun olmuş olmak gereklidir. Çevre mühendislerinin mesleki niteliklerle uyumlu kişisel özelliklere sahip olmak (sorumluluk bilincine sahip olmak, analitik düşünme becerisine sahip olmak vb.) da önem taşır.
Çevre Mühendisi Ne Yapar?
Yaygın kanının aksine çevre mühendisinin görevleri; park ve bahçe düzenlemesi, ağaç dikme ve çiçek sulama gibi işler değildir. Bir çevre mühendisi, çevrede yapılan tüm faaliyetlerin (hem üretim hem tüketim) insan sağlığına uygun olması için çalışmalar yapar. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası kurulma çalışmaları sırasında, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası ile yapılan yazışmada çevre mühendisi ne yapar sorusuna yanıt niteliğindeki şu görev ve sorumluluklar sıralanmıştır:
- Altyapı teknolojisi alanında, katı atık toplamda, ısıtma sistemi ve yakıt seçiminde mühendislik hizmetleri vermek,
- Çevresel etki değerlendirme konusunda koordinatörlük yapmak,
- Endüstriyel kirlenmeye karşı kontrol sistemleri tasarlayıp planlamak,
- Numune alıp analiz ve değerlendirme çalışmaları yapmak.
Üniversitelerin ilgili bölüm sayfalarında ise yukarıdaki görevlere ek olarak şu şekilde görev ve sorumluluklara da değinilmiştir:
- Su, toprak ve hava ortamlarında kalite kontrolü yapmak,
- Yerleşim merkezlerinde kanalizasyon, su ve yağmur suyu şebekesi gibi sistemleri sağlık için tehlike oluşturmayacak biçimde tasarlamak ve bu sistemlerin insan sağlığına uygun olarak işletilmesi için önlem almak,
- Gürültü kirliliğini yönetmek.
Çevre mühendisliği iş tanımı uzmanlık alanı doğrultusunda da değişir. Çevre mühendisleri sayesinde doğal kaynakların en iyi biçimde kullanılması, doğal kaynakların kirlenmesine sebebiyet veren etkenlerin kontrol altına alınması ve çevre kirliliğinin önlenmesi mümkün olur. Aşağıdaki tabloda çalışma alanlarını görebilirsiniz:
Çevre mühendislerinin çalışma alanları |
İçme ve kullanma suyu |
Evsel ve endüstriyel atık sular |
Yüzey drenaj ve yağmur suları |
Katı atıklar |
Zararlı ve tehlikeli atıklar |
Çevre kaynakları ve çevre kirliliği |
Gürültü kirliliği |
Toprak ve yer altı su kaynakları |
Çevre mühendislerinin başta inşaat mühendisleri ve kimya mühendisleri olmak üzere diğer mühendislerle, şehir ve bölge plancılarıyla, sosyal bilimcilerle, ekonomistlerle koordineli çalışması gerekir. Çevre mühendisliği ile ilgili bir başka yaygın kanı olan çevre bilimci ile çevre mühendisliğinin aynı olduğu savının da yanlış olduğunu belirtelim. Çevre mühendisi çevre sorunlarının çözümü için bilim ve teknolojiyi kullanılır.
Çevre Mühendisi Belediyede Ne İş Yapar?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamında belediyelerde çevre mühendisi çalışmasını zorunlu kılmıştır. Çevre görevlisi unvanıyla belediyede çalışan çevre mühendisinin görevi çevre yönetim hizmetlerinimevzuata uygun bir şekilde yürütmek ve koordine etmektir. Mevzuat ve çevresel konularda eğitim vermek, rapor hazırlamak, işletmelerin çevre mevzuatı kapsamında alması gereken belgelerle ilgili işlemleri yapmak, SGK hizmet belgesi ve dökümlerini saklamak da belediyede çalışan çevre mühendisinin sorumluluğundadır.
Çevre Mühendisi Nerede Çalışır?
Geçmiş yıllarda Uludağ Üniversitesi, mezunlarının iş bulma durumunu ve çalışma alanlarını ortaya koyan bir araştırma yapmıştır. Bu araştırmaya göre mezunların yüzde 71’i iş dünyasına dahil olmuştur. Çalışanların yüzde 84’ü özel sektörde, yüzde 10’u kamu sektöründe çalışırken; yüzde 6’sı kendi işini kurmuştur.
Mezuniyeti takip eden 6 ay içinde iş bulabilenlerin oranının yüzde 48 olması çalışma alanlarının geniş olmasından kaynaklanıyor olabilir. Mezunlar hem kamu sektöründe hem özel sektörde çevre alanına ek olarak şu alanlarda çalışabilirler:
- Atık yönetimi ve geri dönüşüm
- Danışmanlık
- Yapı
- Hizmet
Çevre mühendisleri, KPSS (Kamu Personeli Seçme Sınavı) puanına sahip olmak koşuluyla kamu sektöründe şu kurum ve kuruluşlarda çalışabilirler:
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
- Orman ve Su İşleri Bakanlığı
- Sağlık Bakanlığı
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
- Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
- Ulaştırma Bakanlığı
- İl ve İlçe Belediyeleri
- İller Bankası
- Devlet Su İşleri
- İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri
- İl Orman ve Su İşleri Müdürlükleri
- Türkiye İstatistik Kurumu
- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
- Devlet Planlama Teşkilatı
- İl Özel İdareleri
- Türkiye İstatistik Kurumu
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
- Karayolları Genel Müdürlüğü
- Devlet Demiryolları Müdürlüğü
- Sanayi Bölge Müdürlükleri
Çevre mühendisleri, mühendislik büroları açarak danışmanlık hizmeti verip çevre konusunda teknik raporlar (Çevresel Etki Değerlendirmesi –ÇED Raporu- vb.) hazırlayabilirler. Sermayesi olmayan veya farklı nedenlerle kendi ofisini açamayan çevre mühendisleri, özel sektörde endüstriyel tesislerde ve fabrikalarda çalışma imkanına sahip olurlar. Çevre mühendisleri üniversitelerde akademisyen olarak da çalışabilirler.
Çevre mühendislerinin çalışabilecekleri yerler çevre danışmanlık firmaları, su arıtma tesisleri, inşaat firmaları, sivil toplum kuruluşları ve yenilebilir enerji üreten şirketlerdir. Şirket örneği olarak ise Ford Otomotiv; BSH; Beksa; GSK İlaç; Novartisve Pfizer şirketlerini söyleyebiliriz.
Yeni Mezun Çevre Mühendisi Ne Yapmalı?
Mühendisliğin birçok dalında olduğu gibi mezun olur olmaz iş bulmak kolay olmayabilir. Yeni mezun çevre mühendisinin kısa sürede iş bulabilmesi yasal mevzuatları takip etmesine ve yabancı dil konusunda kendisini geliştirmesine bağlıdır. Çevre mühendislerinin kendi alında yüksek lisans yapması veya şu alanlarda lisansüstü eğitim alması faydalı olur:
- İnşaat mühendisliği
- İş sağlığı ve güvenliği
- Endüstri mühendisliği
- Kimya mühendisliği
- Enerji mühendisliği
- İşletme
- Biyoloji
Yeni mezunların çevre görevlisi belgesi almaları da faydalı olur. Mezunların, özellikle takip etmeleri gereken mevzuat ve yönetmelikler şunlardır: Çevre Kanunu, ÇED Yönetmeliği, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği, ISO14001 – ISO9001, Karbon Ayak İzi – Yeşil Liman vb., Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği, Atık Su Arıtma Tesisi Teknik Usuller Tebliği, Atık Su Arıtma / Derin Deniz Deşarjı Tesisi Proje Onayı Genelgesi.
Çevre Mühendisi Maaşları
Çevre mühendisliği maaşları, mesleklerin hepsinde geçerli olduğu gibi sektöre ve çalışılan kuruma göre değişir. Yeni mezun olmuş ve yalnızca bir yabancı dil bilen çevre mühendisi maaşı ile deneyimli ve en az iki yabancı dil bilen çevre mühendisinin maaşı şüphesiz aynı değildir. Üniversitede akademisyen olarak çalışan bir çevre mühendisinin maaşı da farklı olur. Asgari ücrette yapılan güncellemelerle birlikte net bir maaş söylemek doğru olmayacaktır. Kamu sektöründe maaş güncellemesinde önce maaş 16.205 TL’ydi.
Özetle;
Çevre mühendisi ne iş yapar sorusu gündeme geldiğinde çevre sorunlarının kalıcı olarak çözülebilmesi için yapılan işler akla gelir. Bu işlerin ne olduğu, çevre mühendisinin iş tanımının ne olduğu hakkında kapsamlı bilgi edinmek isteyenler için detaylı bir içerik hazırladık. Çevre mühendisliği iş imkanları, çevre mühendisinin görevleri, çevre mühendisliği maaş durumu gibi konulardaki bilgileri, çevre mühendisliği mezunları yorumları ile harmanladığımızın altını çizelim. En iyi mühendislik bölümleri hakkında hap bilgi arayışındaysanız şu yazımızı da okumalısınız: En İyi Mühendislik Bölümleri.