Cankurtaranlık Nedir?
Tüm su üstü sporları (yüzme, yelken, sörf) ve su altı sporları (sualtı hokeyi, ragbi, futbol) eğlenceli olmasının yanı sıra tehlikelidir. Beklenmedik bir anda hayati tehlike oluşması olasıdır. Bu durumda cankurtaranlık hizmeti devreye girer. Cankurtaranlık, plaj ve havuzun bulunduğu bölgede güvenlik sağlanmasıdır.
Cankurtaran Kimdir?
Cankurtaran unvanı, cankurtaran eğitimi sonrasında cankurtaran belgesi almış kişiler için kullanılır. Mesleği icra eden kişiler göl, doğal ya da yapay havuz ve denizde insanların güven içinde yüzmelerini veya spor yapmalarını sağlar; olası tehlike anında ilk yardım uygular. Temel görevi güvenliği sağlamak üzere gözlem yapmak olan cankurtaran, cankurtaran belgesine sahip olmak zorundadır. Cankurtaranın mesleki niteliklerinin gerektirdiği kişilik özellikleri; etkili iletişim becerilerine hâkim olması, dinamik olması, dikkatli olması, hızlı ve doğru karar alabilme becerisine sahip olması ve strese dayanıklı olmasıdır
Cankurtaran Kursu Nedir?
Cankurtaran kursu, meslek edindirme kursları arasında bulunan bir eğitim programıdır. Cankurtaranlık eğitimi verilen bu kurs programının sonunda cankurtaranlık belgesi alınır ve cankurtaran unvanıyla çalışmak mümkün olur. Cankurtaran kursu, Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 31. Maddesinde belirtilen cankurtaran bulundurma zorunluluğu sayesinde türemiş bir eğitim programıdır.
Dalış ve cankurtaran eğitmenleri gözetiminde düzenlenen eğitimler; bronz, gümüş ve altın olmak üzere üç farklı kategoride verilir. Bronz cankurtaran kursu, başlangıç seviyesidir. Bronz cankurtaran belgesi olanlar otel havuzları, spor tesisi havuzları ve aqua parklarda çalışma fırsatına sahip olur.
Gümüş cankurtaran kursu ikinci seviyedir; bronz seviyesini tamamlamayanların katılması mümkün değildir. Gümüş cankurtaran belgesi olan kişiler iç suların kıyılarında çalışabilir. Altın cankurtaran kursu, gümüş cankurtaran belgesi sahibi olup bu sertifikayla en az 6 ay çalışmış olduğunu belgeleyenlerin katılabileceği eğitimdir. TSSF/CMAS 3* dalıcı belgesine sahip olmayanların altın cankurtaran eğitimi alması mümkün değildir. Altın cankurtaran belgesi olan kişiler ek olarak açık denizlerde de görev yapabilir.
Cankurtaranlık kursuna kimler katılabilir konusunda özel bir bölüm sınırlaması yoktur. Cankurtaran kursu için 18 yaş üstü olmak ve en az ilköğretim mezunu olmak ve bunu belgelemek gerekir. Bu şartları sağladığı halde sağlık raporu alamayan kişilerin cankurtaran kursu için katılım sağlayabilmesi mümkün değildir.
Cankurtaran Kursu Ders İçerikleri
Cankurtaranlık eğitimi, ders ve su çalışmaları şeklinde verilmekle birlikte ders içerikleri kursun bronz, gümüş ve altın olmasına göre değişkenlik gösterir.
| Bronz cankurtaran eğitimi | Gümüş cankurtaran eğitimi | Altın cankurtaran eğitimi |
| Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (TSSF) ve International Life Saving Federation (ILS) | Bronz cankurtaran eğitiminin tekrarı | Eğitmen sertifikasyon süreci |
| Cankurtaran malzemeleri, bayrakları | Basınç hacim ilişkileri | Genel denizcilik |
| İlk yardım | Yaralanma ve ilk yardım | Su altında yön bulma |
| Yüzme teknikleri | Yüzme teknikleri | Isı dengesi bozuklukları |
| Kazazedeyi sudan çıkarma teknikleri | Kazazedeyi sudan çıkarma teknikleri | Yanık ve ilk yardım uygulamaları |
| Boğuşma teknikleri ve pratikleri | Denizde ekipman kullanımı | Kazazedeyi su altından çıkarma yöntemleri |
| Ekipman kullanımı | Dalış teknikleri | Dalış kazalarına acil müdahale |
Cankurtaran Belgesi Nasıl Alınır?
Cankurtaran belgesi almak için Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (TSSF) yetkisiyle eğitim veren kurumdan eğitim alınır. Cankurtaran eğitimi sertifika programı sonunda değerlendirme sınavı yapılır. Sınav sonucu başarılı olanlar cankurtaran belgesi almaya hak kazanır. Cankurtaranlık belgesi (cankurtaranlık sertifikası) geçerlilik süresi 2 yıldır. Sürenin bitiş tarihini takip eden 6 ay içerisinde uyum eğitimine (cankurtaran sertifika yenileme eğitimi) katılmak gerekir.
Cankurtaranlık Belgesi Ne İşe Yarar?
Havuzu olan tüm tesislerde cankurtaran bulundurmak zorunludur. Dolayısıyla cankurtaranlık belgesinin avantajı havuzu olan veya denizi kıyısı olan işletmelerde çalışabilmektir. Cankurtaranlık, diğer meslekler gibi maddi kazanç sağlanan bir meslektir. Bunun yanı sıra tehlikedeki hayatları kurtarmak şüphesiz manevi haz da verir.
Cankurtaran Ne İş Yapar?
Cankurtaran eğitimi almış olan kişiler hayat kurtarmaya yardım etmek için temel ilk yardım uygulamalarını yapmakla sorumludur. Bir can kurtaran suya direkt olarak atlamadan önce mümkün olabildiğince karadan müdahalede bulunur. Bunun için de can simidi, bot, palet, cankurtaran düdüğü, kurtarma ipi, sandal, jet ski gibi araçlar kullanır. Genel olarak cankurtaran görev ve sorumlulukları şunlardır:
- Kişilerin suda güvende olduğundan emin olmak için gözlem yapmak
- Kişileri boğulma tehlikesine karşı uyarmak
- Boğulma tehlikesi yaşayan kişiyi suyun dışına çıkarmak ve ilk yardım uygulamak
Cankurtaran Nerelerde Çalışır?
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Can Kurtarma Yönetmeliği doğrultusunda havuzu bulunan veya deniz kenarındaki işletmelerin cankurtaranlık belgesi almış bir görevli bulundurması zorunludur. Dolayısıyla cankurtaranlık eğitimi alan kişiler öncelikle alanı doğal veya yapay iç suların kıyılarında hizmet veren işletmelerde (eğitim türüne göre değişir) istihdam edilir. Cankurtaran sertifikası olanlar tatil bölgelerinde yabancı dil gibi ekstra bilgilerin de olması durumunda kolaylıkla iş bulabilir.
Cankurtaran Olmak İçin Gereken Şartlar
Mesleklerin hemen hepsinde geçerli olduğu gibi cankurtaranlık mesleğinde de mesleği icra edebilmek belli başlı koşullara bağlanmıştır. Cankurtaran olmanın kuralları arasında ilki cankurtaran ilk yardım eğitimi almaktır.
Cankurtaranlık için özel bir bölüm olmadığından Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (TSSF) tarafından yetkilendirilmiş bir kurumdan cankurtaran kursu almak gerekir. Kurs süreci başarıyla tamamlandığında cankurtaran belgesi alınır. Belgenin TSSF tarafından onaylanması durumunda cankurtaran olma şartları sağlanmış olur.
Cankurtaranlık denize kıyısı olan şehirlerde yaşayanların ilgi gösterdiği meslek edindirme kurslarından biridir. Türkiye’nin doğal zenginlikleri ve turizm potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda cankurtarana olan ihtiyacın sürekli olduğu anlaşılır. Bu süreklilikle birlikte cankurtaran kursu tarafından verilen eğitimlerinin önem kazanması da muhtemeldir.
