Bölümler yazı dizimizde bu sefer biyoloji bölümünü konu edineceğiz. Bölümün temel özelliklerinden, hangi üniversitelerde yer aldığından söz ederek adayların merak ettiği soruları yanıtlayacağız. O hâlde uzatmadan biyoloji bölüm tanıtımına geçelim.
Biyoloji Bölümü Nedir?
Temel doğa bilimlerinden biri olan biyoloji, üniversite eğitiminde de kendine yer bulur. Türkiye’de devlet üniversitelerinde eğitimi sunulan biyoloji, canlıları incelemeye yönelik en kapsamlı bilgileri veren bir bilimdir. Bu bilim alanını merkeze alan biyoloji bölümü, kapsamlı bilgi akışının gerçekleştiği bir eğitim ortamı sunar. Bölüm, bugünün biyologlarını yetiştirme amacı taşımakla birlikte biyolojinin bilimsel üretimine katkı vermeye hazır akademisyenler de yetiştirir. Mezunların bir bölümü de akademik kariyeri tercih ederek bu üretim sahasında görev almayı seçerler.
Biyoloji bölümü, temel bilimlerden biri olarak ülkemizde de teşvike açık bölümlerden biridir. YÖK tarafından burs verilmesi kararlaştırılan bölümler arasındaki biyoloji, bazı koşulları sağlayan adaylara hem eğitim hem de burs kazandırır. Biyoloji bölümü için geçerli olan YÖK destek bursu alma koşulları şöyledir:
- T.C Vatandaşı Olmak,
- Daha Önce Yurt İçi veya Yurt Dışında Lisans Derecesine Sahip Olmamak,
- Biyoloji Bölümünün Tercih Listesinde İlk 15 Arasında Yer Alması,
- YKS Sonucu Sonrasında YÖK Tarafından Belirlenen Devlet Üniversitelerini tercih listesinde ilk 3 sırada yer vermek,
- Sınavın uygulandığı yıl, ÖSYM Tarafından Belirlenen Alanlardan Birine İlk Yerleştirmede Yerleşmek ve Kesin Kayıt Hakkı Kazanmak.
Bununla birlikte TÜBİTAK’ın da temel bilimleri desteklemek amacıyla burs seçenekleri bulunur. Biyoloji programı, 4 yıllık lisans eğitimi vererek canlı bilimine dair kuramsal arka planı ve güncel gelişmeleri konu edinir. Biyoloji bölümü, SAY alanında yer alan bir bölüm olmasının hakkını vererek de kimya, matematik, veri analizi gibi dersleri içerir. Bununla birlikte biyoloji alan derslerini kapsayan zorunlu ve seçmeli dersler de oldukça çeşitlidir. Şimdi gelin, biyoloji bölümü derslerine bir göz atalım.
Biyoloji Bölümü Dersleri Nelerdir?
Lisans ders programına sahip olan biyoloji bölümü, canlı bilimini konu edinen alan derslerine sahiptir. Yine biyolojinin bilgi kaynaklarından olan organik kimya, biyofizik, biyokimya ve biyoteknoloji konuları da eğitim müfredatında yer alır. Ayrıca pratik eğitim anlayışına uygun olarak laboratuvar dersleri de bölüm içinde kendine yer bulur.
Genel olarak 4 yıllık biyoloji bölümü dersleri şöyledir:
- Genel Biyoloji
- Temel Matematik
- Genel Kimya
- Genel Fizik
- Ekoloji
- Hücre Biyolojisi
- Moleküler Genetik
- Biyokimya
- Bitki Fizyolojisi
- Biyometri
- Biyokimya
- Bitki Anatomisi
- Omurgasız Hayvanlar
- Biyoistatistik
- Mikrobiyoloji
- Mikrobiyoloji Araştırmaları
- Biyoloji Tarihi
- Biyoçeşitlilik
- Viroloji
- Zooloji
- Botanik
- Evrim
- Bitki Morfolojisi
- Hayvan Morfolojisi
- Histoloji
- Genetiğe Giriş
- İş Sağlığı ve Güvenliği
Bu derslerin yanı sıra çoğu bölümde ilk yıl verilen; Türk Dili, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi ile İngilizce dersleri de yer alır.
Biyoloji Bölümü Olan Üniversiteler
Biyoloji bölümü, toplam 58 devlet üniversitesinde eğitim hizmeti sunar. Bölüm, vakıf üniversitelerinde ise yer almaz. Biyoloji bölümüne yer veren devlet üniversiteleri de şu şekildedir:
| Adıyaman Üniversitesi |
| Akdeniz Üniversitesi |
| Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi |
| Aksaray Üniversitesi |
| Ankara Üniversitesi |
| Atatürk Üniversitesi |
| Aydın Adnan Menderes Üniversitesi |
| Balıkesir Üniversitesi |
| Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi |
| Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi |
| Bursa Uludağ Üniversitesi |
| Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi |
| Çankırı Karatekin Üniversitesi |
| Çukurova Üniversitesi |
| Dicle Üniversitesi |
| Dokuz Eylül Üniversitesi |
| Düzce Üniversitesi |
| Ege Üniversitesi |
| Erciyes Üniversitesi |
| Erzincan Binalı Yıldırım Üniversitesi |
| Eskişehir Osmangazi Üniversitesi |
| Eskişehir Teknik Üniversitesi |
| Fırat Üniversitesi |
| Gazi Üniversitesi |
| Gaziantep Üniversitesi |
| Giresun Üniversitesi |
| Harran Üniversitesi |
| Hacettepe Üniversitesi |
| Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi |
| İnönü Üniversitesi |
| İstanbul Üniversitesi |
| Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi |
| Karadeniz Teknik Üniversitesi |
| Kastamonu Üniversitesi |
| Kırıkkale Üniversitesi |
| Kocaeli Üniversitesi |
| Kütahya Dumlupınar Üniversitesi |
| Marmara Üniversitesi |
| Manisa Celal Bayar Üniversitesi |
| Mersin Üniversitesi |
| Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi |
| Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi |
| Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi |
| Ondokuz Mayıs Üniversitesi |
| Orta Doğu Teknik Üniversitesi |
| Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi |
| Pamukkale Üniversitesi |
| Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi |
| Sakarya Üniversitesi |
| Selçuk Üniversitesi |
| Sivas Cumhuriyet Üniversitesi |
| Sinop Üniversitesi |
| Süleyman Demirel Üniversitesi |
| Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi |
| Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi |
| Trakya Üniversitesi |
| Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi |
| Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi |
Biyoloji Bölümü Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları
YKS 2021 verilerine göre İlk 10’da yer alan üniversitelerin taban puanları ve sıralamaları şöyledir:
| Üniversite | Taban Puan | Sıralama |
| Orta Doğu Teknik Üniversitesi | 401,25 | 42.473 |
| Ankara Üniversitesi | 339,08 | 104.929 |
| Hacettepe Üniversitesi | 298,02 | 167.257 |
| İstanbul Üniversitesi | 277,64 | 210.731 |
| Marmara Üniversitesi | 265,96 | 240.976 |
| Gazi Üniversitesi | 246,52 | 295.566 |
| Dokuz Eylül Üniversitesi | 247,92 | 299.710 |
| Ege Üniversitesi | 246,52 | 304.893 |
| Eskişehir Osmangazi Üniversitesi | 242,92 | 318.678 |
| Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi | 240,22 | 329.665 |
Biyoloji Bölümü İş İmkanları
Ülkemizde temel bilimlerin iş olanakları konusu, bölüm tercihlerini belirleyen en etkili kriterlerden biridir. Biyoloji bölümünü büyük bir hevesle okuyup bitirenler için bile bir muamma olabilen iş imkânları, biyoloji bölümü için kısıtlıdır. Daha doğrusu bölüm kazanımlarını karşılayan hakim bir iş alanı ülkemizde yer almaz. Bununla birlikte bölüm mezunlarının kariyer yolları tümden kapılı da değildir.
Biyoloji bölüm mezunlarının en çok tercih ettiği iş sahalarından biri akademik kariyerdir. Biyolojiyi severek okuyanlar ve bu alanda bilimsel üretim yapmayı isteyenler, yüksek lisans ve doktora eğitimlerini tamamlayarak akademisyenlik yolunu tercih edebilirler. Bu yolda, İngilizce dil yetkinliği ile moleküler biyoloji- genetik, mikrobiyoloji ve tıbbi biyoloji programlarını tercih etmek, üretim alanı açısından daha fazla kapı açabilir. Ayrıca araştırma açısından üniversite laboratuvarlarında çalışmak için de lisansüstü eğitim seçeneği tercih edilebilir. Mezunların tercih edebileceği bir diğer alan ise burs alarak önemli kurumlarda araştırmacı olarak çalışmaktır. Yine tıbbi biyolog olarak hastanelerin özel ünitelerinde ve ilaç firmalarında çalışma olanakları da mevcuttur.
İstatistiklerle Biyoloji Bölümü
- Biyoloji Programına Yer Veren Toplam Üniversite Sayısı: 58
- 2021 YKS Sonucuna Göre Bölüm Kontenjanı: 2149
- 2021 YKS Tercihlerine Göre Yerleşen Sayısı: 1529
- 2021 YKS Yerleştirme Sonucuna Göre Yerleşen Son Kişinin Sıralaması: 389.828
- 2021 Verilerine Göre En Çok Tercih Edilen Üniversite: Ankara Üniversitesi ( 1.143)
- Biyolojiyi 1. Tercih Sırasına Yazan Toplam Aday Sayısı: 1.187
Sık Sorular Sorular
Biyoloji Lisans Programı Hangi Fakültede Yer Alır?
Biyoloji bölümü, SAY alanından öğrenci alır. Bölüm ayrıca edebiyat ve fen-edebiyat fakültelerinde eğitim sunarak öğrencilere ulaşır. Fen-Edebiyat fakültesinde yer alan ve biyoloji ile ilişkili diğer bölümler de moleküler biyoloji ve genetik, coğrafya, fizik ve kimya programlarıdır.
Biyoloji Lisans Bölümünde Yan/Çift Anadal İmkânı Var mı?
Biyoloji bölüm öğrencilerini ilgilendiren bir diğer konu ise bölümün yan veya çift anadal seçenekleridir. Biyoloji bölümü yan ve çift anadal olanakları, her üniversitede bulunmamakla birlikte genel olarak fizik ve kimya bölümlerinde lisans eğitimi alma seçeneği vardır.
Biyoloji Programının İkinci Öğretim Seçeneği Var mı?
Biyoloji programının açık öğretim veya ikinci öğretim seçeneği bulunmamaktadır.
Biyoloji Programında Hazırlık Var mı?
Biyoloji lisans programını barındıran çoğu üniversitede, İngilizce hazırlık uygulaması mevcuttur. Ayrıca bazı üniversiteler, %30 İngilizce eğitimi de sunar. Bununla beraber derslerin çoğu Türkçe dili üzerinden gerçekleşir. Biyoloji kavramlarının Latince kökenleri söz konusu olduğunda da Türkçe dili dışına çıkılır. Genel olarak biyoloji bölümünü kazananlar için zorunlu hazırlık sınıfı vardır. Üniversitenin Yabancı Diller Yüksekokulunun gerçekleştirdiği seviye tespit sınavından geçer not alanlar ise direkt 1. sınıftan alan eğitimine başlarlar.
Biyoloji Programında Formasyon Kalktı mı?
Biyoloji bölüm mezunlarının tercih ettiği iş alanlarından biri de biyoloji öğretmenliğiydi. Formasyon yerine getirilen 2 yıllık zorunlu yüksek lisansı tamamlamak durumunda yine biyoloji öğretmenliği hedeflenebilir. Bununla birlikte sayısı oldukça artan biyoloji öğretmenliği mezunlarıyla birlikte düşük öğretmen atamalarını beklemek, pek önerilen bir yol değildir.
Biyoloji Bölümü Mezunu Ne İş Yapar?
Biyoloji bölümünü tercih etmek isteyenlerin merak ettiği sorulardan biri de bölüm mezunlarının ne iş yaptığıdır. Bölüm mezunları, 4 yıllık eğitim sürecinde gördükleri teorik ve pratik laboratuvar dersleri sonucunda çeşitli araştırma ve çalışmalarda görev alırlar. Bu görevler genellikle arazi çalışmaları ve laboratuvar ortamında gerçekleşir. Biyoloji geniş bir disiplin olarak canlıların yer aldığı çoğu alanda kendini göstererek farklı sektörler için farklı görevler yaratır. Genel olarak ise biyoloji bölüm mezunu, araştırma enstitülerinde çalışarak araştırma verileri için gözlem, araştırma, hipotez oluşturma ve deney aşamasında görev edinir.
Temel doğa bilimlerinden biri olarak eğitimi verilen biyoloji programını ele aldık. Bölüm, devlet üniversitelerde çeşitli teşviklerle desteklense de hâlâ iş alanları konusunda sıkıntılar devam ediyor. Yine de temel bilimler konusunda ilerlemek isteyenler ve bu konuda bilimsel üretime hazır olanlar için biyoloji en değerli programlardan biri olarak öne çıkmaya devam edecektir.
