Öğretmenlik Meslek Kanunu Resmi Gazete’de yayımlandı. Kanun kapsamında öğretmenlik; aday öğretmenlik, öğretmenlik, uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik olmak üzere dört kariyer basamağına ayrıldı. Bu yazımızda kariyer basamakları arasında başöğretmenliği ele aldık. Gelin başöğretmen nasıl olunur, başöğretmenlik şartları nelerdir detaylıca irdeleyelim.
Başöğretmen Nedir?
Öğretmenlik Meslek Kanunu cumhurbaşkanlığı onayı alıp resmiyet kazandığında eğitim dünyası ikiye bölündü. Bazı öğretmenler başöğretmen ve uzman öğretmen unvanının öğretmenler arasında krize neden olabileceğine yönelik görüş belirtti. Peki, tüm bu tartışmaları bir kenara bırakırsak başöğretmen nedir, başöğretmen nasıl olunur?
Öğretmenlik genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile hazırlanan bir meslektir. İlgili kanuna göre başöğretmenlik, öğretmenliğin en üst kademesidir. Bu kademeyi hak edebilmek bazı şartları sağlamayı gerektirir. Başöğretmen olma şartları şöyledir:
- Uzman öğretmenlikte en az on yıl hizmet vermiş olmak,
- Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmamak,
- Mesleki gelişime yönelik 240 saatten az olmamak üzere başöğretmenlik programını tamamlamış olmak,
- Mesleki gelişim alanlarında başöğretmenlik için öngörülen çalışmaları tamamlamış olmak,
- Milli Eğitim Bakanlığınca yapılan başöğretmenlik yazılı sınavına başvurmuş ve sınavda başarılı olmuş olmak.
Kanunun belirttiği bu şartlara göre; eğitimini tamamlayan uzman öğretmenler, uzman öğretmenlik eğitim programı sonunda öğretmenlik kariyer basamakları yazılı sınavında başarılı olan öğretmenler başöğretmen unvanıyla görev yapacaklardır. Kanun kadrolu, sözleşmeli ve özel öğretim kurumlarındaki öğretmenlerin tamamını kapsamaktadır. Yani, özel okul öğretmenleri de kanun kapsamında eğitimlere ve sınavlara katılabilirler; fakat ücret artışı yalnızca kamu kurumlarında görev yapan öğretmenler için geçerlidir.
Başöğretmenlik için tüm süreçleri başarıyla tamamlayarak unvana sahip olan başöğretmenler 15 Ocak 2023’te eğitim öğretim tazminatından yararlanabileceklerdir. Başöğretmen unvanı alanlara bir derece verilir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alanların tekrar başöğretmen olmaları için cezalarının özlük dosyasından silinmesi ve başvuru, eğitim ve sınav sürecinin tekrarlanması gerekir.
Devlet Memurları Kanunu’nda yapılan değişikliğe göre başöğretmenlere ödenen eğitim öğretim tazminatı %120’ye yükseltilmiştir. Dereceye göre ek göstergede artış söz konusu olmuştur. Birinci dereceli kadrodaki öğretmenlerin ek göstergeleri 3600’e çıkarılmıştır.
Başöğretmenlik İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Başöğretmen adayının en az iki adet mesleki gelişim çalışması tespit edilen adaylar herhangi bir belge yüklemeden başvurularını belirlenen süre içinde tamamlayabildiler. An itibarıyla başöğretmenlerden istenen belgeler şunlardır:
- Kimlik bilgilerinin bulunduğu belge
- 240 derslik video eğitimleri tamamlandığında verilen sertifika
- Görevlendirme yazı belgesi
- İYEP (İlkokullarda Yetiştirme Programı) kapsamında görev yaptığını gösteren belge
- Komisyon, kurul veya ekip çalışmalarındaki görevini gösteren belge
Belgelerin bazıları MEBBİS (Milli Eğitim Bakanlığı Bilişim Sistemleri) tarafından otomatik olarak onaylanır. Belgelerin tamamı sisteme aktarıldığında başöğretmenlik başvuru süreci tamamlanmış olur.
Başöğretmenlik Eğitimi Nedir?
Başöğretmenlik şartlarını sağlayan çok sayıda aday vardır. Bu nedenle en az 240 saatlik eğitim programı video ders olarak sisteme yüklenmiştir. Başöğretmen adayları e-devlet şifresi ile giriş yapabildikleri öğretmen bilişim ağında videoları izlemek zorundadır.
Başöğretmenlik sınavına konu olan ve eğitim sürecinde üzerinde durulan konu başlıkları ve eğitim süresi aşağıdaki tablodaki gibidir:
| Başöğretmenlik Eğitimi Konu Başlıkları | Ders saati |
| Öğrenme ve Öğretme Süreçleri | 25 |
| Ölçme ve Değerlendirme | 20 |
| Özel Eğitim ve Rehberlik | 25 |
| Eğitim Araştırmaları ve AR-GE Çalışmaları | 20 |
| Eğitimde Kapsayıcılık | 20 |
| Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği | 2 |
| Sosyal Etkileşim ve İletişim | 20 |
| Dijital Yetkinlik | 15 |
| Güvenli Okul ve Okul Güvenliği | 15 |
| Okul Geliştirme ve Liderlik | 30 |
| Sosyal Duygusal Öğrenme Becerilerinin Geliştirilmesi | 15 |
| Bilişsel Düşünme Becerileri | 15 |
Başöğretmenlik Sınavı Nedir?
Başöğretmenlik sınavı, başöğretmenlik eğitimi sürecinde üzerinde durulan konulara ilişkin sorulardan oluşur. Sınavda en çok etkili olan konular; okul geliştirme ve liderlik, öğretme ve öğrenme süreçleri, özel eğitim ve rehberlik şeklindedir.
Doktora yapmış öğretmenler (uzman öğretmen) başöğretmenlik sınavından muaf olurlar. Öğretmenlik Kariyer Basamakları Yazılı Sınavı için ücret talep edilmez. Sınav TBMM iradesiyle yasal açıdan zorunlu tutulmuştur. Dolayısıyla ilerleyen dönemlerde sınavın iptal edilmesi söz konusu değildir.
Öncelikle ilk başöğretmenimiz ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ü özlemle ve minnetle anıyoruz. Öğretmenlik Meslek Kanunu, öğretmenliğin kariyer mesleği olduğu sonucu ortaya çıkaran bir kanundur. Bu yazımızda ilgili kanun ile yapılan değişikliklerden bahsettik ve başöğretmen nasıl olunur konusuna açıklık getirdik. Uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sınavı hakkındaki bilgileri başöğretmen açısından ele almış olduk. Merak ettiğiniz uzman öğretmenlik için ise uzman öğretmen nasıl olunur yazımızı da okumanızı öneririz.
