Akademiye adım atmak isteyenlerin ilk meslek basamaklarından olan araştırma görevlisi pozisyonu nedir? Araştırma görevlisi olmak için hangi şartları yerine getirmek gerekir? Yazımızda üniversitede araştırma görevlisi nasıl olunur sorusuna yanıt verirken bu mesleği seçmeye hazırlananlara da bazı tavsiyelerde bulacağız.
Araştırma Görevlisi Nedir?
Mesleğe giriş için gerekli olan şartlara geçmeden önce mesleği tanımakta yarar var. Akademik ilanlarda sıkça karşılaşılan araştırma görevlisi; ilgili alanda bilgi ve yetkinliğe açık olarak bilimsel araştırma ve analiz görevini üstlenir. Araştırma görevlileri, öğretim yardımcısı olarak ilgili süreçlerde akademik görevler edinirler. Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin hedeflediği araştırma görevlisi, Yükseköğretim Personeli Kanununa göre öğretim yardımcıları sınıfında yer alır.
Araştırma görevlisi pozisyonu, lisansüstü eğitim seviyesindeki öğrencilerin hedeflediği adımlardan biridir. Akademik kariyer için araştırma görevlisi unvanıyla çalışmak ve bilimsel araştırmak yürütmek gerekir. Araştırma görevlileri, kendi ana bilim veya ana sanat dallarında kadrolaşarak kendi potansiyellerini gösterirler. Peki lisansüstü öğrencilerin mesleği yerine getirmek için taşımaları gereken kişisel özellikleri nelerdir?
Araştırma görevlisi, adından da anlaşılacağı üzere araştırmayı içeren bir meslektir. Buradaki araştırma kavramı, kendi alanıyla ilgili çalışmalar yayınlamak ve ana bilim dalındaki faaliyetlere, stratejik planlara ön hazırlık yapmaktır. Ülkemizdeki akademi yetersizliğinden ve vizyonsuzluğundan dolayı bazı üniversitelerde araştırma görevliliği bir geçiş pozisyonudur.
Bununla beraber ideal anlamda mesleğin hakkını vermek ve akademik disipline sahip olmak için mesleğin gerekliliklerini bilmek gerekir. Mesela araştırma görevlisi olmak isteyen birinin, tez yazım süreçlerine yabancı olması beklenemez. Aynı şekilde yabancı dil yetkinliği ve kendini ifade etme, yorumlama becerisinin de olması şarttır. Peki yasal olarak araştırma görevlisi olmanın şartları nelerdir? Yazımızın bir sonraki bölümünde bu soruyu yanıtlayacağız.
Araştırma Görevlisi Olma Şartları Nelerdir?
Araştırma görevlisi olma şartları, “Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Naklen veya Açıktan Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Atama ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında” Yönetmelikte belirtilir. Söz konusu yönetmeliğe göre araştırma görevlisi kadrosuna başvurmak için gerekli şartlar şöyledir:
- Otuz beş yaşını doldurmamış olmak,
- Başvuru esnasında lisans mezunu olup en az tezli yüksek lisans öğrencisi olmak,
- ALES’ten en az 70, Yabancı Dil Sınavından ise en az 50 puan almak,
- Araştırma görevlisi pozisyonuna engel olacak bir sağlık sorununa sahip olmamak,
- Ön değerlendirme ve nihai değerlendirme sonuçlarında kullanılmak üzere lisans mezuniyetinin 4’lük veya 5’lik not sistemlerinin 100’lük not sistemine e ş değerde olması,
- Üniversitenin düzenleyeceği yazılı ve sözlü sınavdan belirtilen başarı notunu geçmek,
Yukarıdaki maddelerden bazıları, üniversitenin inisiyatifine bırakılır. Örneğin, bazı üniversiteler tezli yüksek lisansı tamamlama şartı isterler. Kimisi ise tezli yüksek lisansı hazırlama aşamasındaki öğrencilere öncelik verir. Yine ALES ve YDS puan şartı da üniversiteden üniversiteye değişir. ALES için geçerli olan en az 70 puan bazı üniversitelerde 80 puan ve üstü olarak belirlenir. Aynı şekilde eğitim dili İngilizce olan üniversitelerdeki YDS baraj puanı da 70’den başlar. Görüldüğü üzere araştırma görevlisi olmanın teorikteki şartları bu şekildedir. Şimdi yüksek lisans öğrencilerin sorduğu sorularından birine yanıt verelim.
Yüksek Lisans Yaparken Araştırma Görevlisi Nasıl Olunur?
Bu sorunun yanıtını, araştırma görevlisi olma şartlarından verdik ama cevabı biraz daha genişletelim. Yüksek lisans yaparken akademik kariyeri başlatarak gelir elde etmek, çoğu yüksek lisans öğrencisinin hayalidir. Bu hayal, akademik kariyer hevesini sürdürmek için de öğrencilerin tutulduğu dallardan biridir. Peki yüksek lisans yaparken araştırma görevlisi olmak mümkün olsa da onca başvuru arasında sıyrılmak nasıl mümkündür?
Öncelikle araştırma görevlisi pozisyonu yolun ortasında belirlenebilecek bir meslek değildir. Tabii bu durum, eğer üst düzey tanıdıklarınız yoksa geçerlidir. Öbür türlü liyakatsiz bir şekilde araştırma görevlisi kadrosuna atanmanız içten bile değildir.
Araştırma görevlisi olmak isteyen biri, lisans aşamasında itibaren akademik kariyer ile ilgili araştırmalar yapabilir. Genellikle akademik kariyer 3. Veya 4. sınıfta hedeflenir. Bununla birlikte üniversiteye akademik kariyer hedefiyle giren öğrenci sayısı da az değildir.
Öyle ya da böyle lisans döneminde verilen araştırma görevlisi olma hedefi, yolu döşemek açısından faydalıdır. Bu dönemde; lisanstaki akademisyenlerle görüşür, tavsiye alınır ve onların referansıyla yüksek lisansa başlanabilir. Buradaki referansı lütfen torpil kavramıyla karıştırmayın. Baştan belirlenen yüksek lisans ve akademik kariyer hedefi, çok daha sıkı bir şekilde hazırlık yapmayı ve akademiyi tanımayı sağlar.
Özellikle etkili faktörlerden olan ALES ve YDS/YÖK-Dil’de başarılı olmak için çalışma zamanı da ihtiyaç vardır. Bundan dolayı lisanstaki akademik kariyer hazırlığı, bu sınavlara layıkıyla çalışmaya da önayak olur. Bununla beraber ne kadar sıkı çalışma ve başarı olursa olsun, adayların araştırma görevlisi ilanlarını beklemeleri gerekir. Bazı üniversiteler ve fakülteler, kendi mezunlarına öncelik verdiği için lisansüstü çalışmaları da mümkünse aynı üniversitede yapmak lazımdır. Gerekli tüm adımlar ve şartlar tamamlandıktan sonra ise Resmi Gazeteyi ve ilan.gov.tr adresini takip edilir. Yine merkezi atamaya göre araştırma görevlilerin atandığını da bilmek gerekir.
Araştırma Görevlisi Ne İş Yapar?
Araştırma görevlisi pozisyonuna dair merak edilenlerden biri de mesleği yerine getirenlerin görevleridir. Araştırma görevlisinin temel görevi, kendi alanıyla ilgili araştırma süreçlerinde yer almak ve bulunduğu üniversitenin akademik faaliyetlerine katılmaktır. Bu temel göreve bağlı olarak araştırma görevlisinin işleri şu şekildedir:
- Derslerin kapsamı ve programları ile ilgili öğretim elemanlarına yardımcı olmak,
- Öğrenci değişim programlarında öğrencileri bilgilendirmek ve danışmanlık hizmeti vermek,
- Vize, final ve bütünleme sınavlarında gözetmenlik yapmak,
- Asistanlığını yaptığı akademisyenin olmadığı durumlarda derslere girmek,
- Bölümün ulusal ve uluslararası faaliyet planlarını hazırlamak, akredite çalışmalarında yer almak,
- Fakülte, bölüm ve dekanlık dahilindeki toplantılara katılmak.
- Fakülte ve bölüm temsil noktalarında bulunmak.
Araştırma görevlisi, bulunduğu üniversitenin işlerini ele alırken yüksek lisans ve doktora çalışmasını da yürütür. Bu bakımdan araştırma görevliliği pozisyonu basit bir asistanlık tanımına sığmaz.
Araştırma Görevlisi ile İlgili Merak Edilen Sorular
Üniversitelerin kadrolarında karşılaşılan unvanlardan biri de öğretim görevlisidir. Öğretim görevlisi, yarı zamanlı veya belli bir süre dahilinde kendi uzmanlık alanında öğrencilere bilgi sunan kişidir. Öğretim görevlileri, doktora derecesine sahip olmadan tezli yüksek lisans şartıyla görevlerini yerine getirirler. Araştırma görevlisi ile öğretim görevlisi arasındaki fark, öğretim görevlisinin özel uzmanlık alanıyla ilgili ders vermesidir. En az 2 yıl alanıyla ilgili tecrübeye sahip olarak üniversitede ders verir.
Araştırma görevleri, göreve geldikten sonra en az 1 yıl çalışır. En fazla ise 3 yıl çalışma süresi vardır. Bu sürenin sonunda, doktora derecesine sahip olarak doçentlik kadrosuna başvurulabilir.
İşe yeni başlayan bir araştırma görevlisi, 10 bin TL ve üzerinde maaş alarak görevlerini üstlenir. Devlet üniversitelerde görülen maaş aralığı vakıf üniversitelerinde de çoğunlukla geçerlidir.
Yüksek lisansa başvurma motivasyonlarından biri olan araştırma görevlisi mesleğini ele aldık. Farklı meslekler ile ilgili bilgiler edinmek istiyorsanız meslekler yazı dizimizi göz atabilirsiniz.
