Bilişim alanı pek çok farklı disiplinle ele alınabilen bir niteliğe sahiptir. Adli bilişim de tam olarak bu özelliği barındıran dallardan biridir. Temel olarak adli süreçlerin aydınlatılmasında bilgisayarın ve ileri düzey bilişim bilgisinin kullanılması olarak tanımlayabiliriz adli bilişimi. Daha geniş tanımlamalar için ise adli bilişim ve adli bilişim uzmanlığı nedir sorusuna yanıt veren içeriğimize göz atalım.
Adli Bilişim Uzmanı Kimdir? Ne İş Yapar?
Adli bilişim uzmanlığı, delil niteliği taşıyan veya araştırma verisi olarak görülen bilişim kaynaklı göstergelerle ilgilenir. Bu bakımdan adli bilişim uzmanları veya çalışanları, bilişim alanında ileri düzey bilgilere sahip olarak mesleklerini yerine getirmiş olurlar. Adli bilişim alanı; dijital kaynaklı veri ve bilgilerin, kanıt oluşturma veya suç göstergesi olarak sunulabilmesine olanak tanır. Böylece adli süreçlerde dijital delil denilen kanıtlar sunularak olayın aydınlatılmasında önemli bir adım atılmış olur.
Tüm bu süreci koordine eden ve bilişim bilgisine sahip olan adli bilişim uzmanı, çeşitli eğitimler yoluyla işini yapar. Adli bilişim uzmanının öncelikli görevi, dijital kaynaklarda bulunan bilgi ve verilerin olay yerinden alınarak analiz edilmesini ve raporlanmasını sağlamaktır. Bu görev dışında ise adli bilişim uzmanının görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Cihaz, içerik veya veri kaynaklı dijital delilleri adli sürece uygun olacak şekilde toplar.
- Toplanan dijital deliller adli bilişim disiplinine uygun olarak analiz eder.
- Adli sürecin ve adli makamların prosedürü uyarınca dijital delilleri içeren ayrıntılı raporlar hazırlar.
- Hukuki danışmanlık kapsamında siber güvenlik ile bilişim suçlarını içeren danışmanlık hizmeti verir.
Türkiye’de adli bilişim alanında çeşitli görevler edinmek için belli başlı şartları yerine getirmek gerekir. Bu da kimler adli bilişim uzmanı olabilir sorusunu akla getirir. Öyleyse şimdi bu sorunun yanıtını veren bölümümüze geçelim.
Kimler Adli Bilişim Uzmanı Olabilir?
Adli bilişim uzmanlığı, adli bilişim alanının bilirkişisini tanımlar. Bilirkişi görevini yerine getiren uzmanlar, eğitim ile beraber bazı mesleki nitelikleri karşılayarak görevlerini yaparlar. Adli bilişimcinin eğitimi, üniversite eğitimine bağlıdır. Yani lisans eğitiminin;
- adli bilişim mühendisliği,
- bilgisayar mühendisliği,
- bilgisayar ve yazılım mühendisliği,
- elektronik mühendisliği,
- elektrik-elektronik mühendisliği,
- elektronik ve haberleşme mühendisliği,
- telekomünikasyon mühendisliği bölümlerinden mezun olmak lazımdır.
Yukarıdaki lisans mühendislik bölümleri, bilişim alanındaki teknik kullanımlar için temel oluşturan bilgiler sunar. Bununla birlikte eğitim almak, adli bilişim uzmanı olmak için yeterli değildir. Adli bilişim suçları başta olmak üzere adli süreçlerdeki bilişim konuları için bilirkişi başvurusunda bulunmak gerekir.
Adli bilişimde bilirkişilik pozisyonuna başvurmak için mesleki alanda en az 5 yıllık deneyim istenir. Ayrıca bilirkişilik yapması yasaklanacak herhangi bir olumsuz faaliyete katılmaması da gerekli şartlar arasındadır. Yine bilirkişilik temel eğitimi de tamamlanarak başvuru yapılması gerekir. Bilirkişilik başvuruları ise Bilirkişilik Daire Başkanlığı aracılığıyla yapılır. Tüm bu şartlar, bilirkişi pozisyonuna başvurmak için yeterli olsa da adli bilişimci olmak için mesleki gelişime açık olmak gerekir. En önemlisi ise adli bilişim alanında teknik bilgi ve becerilere sahip olmaktır. Türkiye’de bu alanda verilen lisans, yüksek lisans, doktora ve sertifikalı programlar
Adli Bilişim Uzmanlığı Eğitimi Var mı?
Adli bilişim alanında uzman bilgilerine erişmek için adli bilişim ve adli bilişim uzmanlığı adıyla verilen eğitimler mevcuttur. Ayrıca her şeyden önce adli bilişim uzmanı olmanız için eğitim almak gerektiğini bilmeniz gerekir. Ülkemizdeki adli bilişim eğitimleri, üniversite eğitimi dışında sertifikalı programlar aracılığıyla da verilir.
Sertifikalı adli bilişim uzmanlığı kursları, adli bilişim alanında geçerli olan süreçleri ve bilgileri işler. Kurs süreci üniversite eğitiminin alternatifi olmasa bile ilgili alanda mesleki eğitim alındığını gösterir. Bununla birlikte sertifika veren kurumların ders içeriklerini ve sertifika geçerliliklerini incelemek gerekir. Yüz yüze ve online eğitim aracılığıyla verilen adli bilişim uzmanlığı eğitimleri,
Verilen adli bilişim uzmanlığı eğitimleri genel olarak şu sorulara yanıt verir:
- Adli bilimler nedir?
- Adli bilişim türleri nelerdir?
- Adli bilişim süreci nasıl işler?
- Adli bilişim ve siber güvenlik arasındaki ilişki nasıldır?
- Adli bilişimde geçerli olan teknik bilgiler nelerdir?
- Anti adli bilişim nedir, neden kullanılır?
- Adli bilişim sürecinde yapılan laboratuvar işlemleri nelerdir?
- Adli bilişimde kullanılan güncel teknolojiler nelerdir?
Ders içerikleri, adli bilişim nedir sorusundan hareket ederek adli süreçlerde geçerli olan prosedürlere değinir. Siber güvenlik konusuna da yer veren eğitim, elektronik verinin bulunması ve analiz edilmesinde kullanılan teknolojik kullanımlarından söz eder. Adli bilişim konusunun geniş içeriklerine yer veren kurslar, adli bilişim uzmanının bilmesi gereken teknik bilgileri de değinir. Böylece adli bilişimci olmak için karşılanması gereken mesleki eğitim tamamlanmış olur.
Adli Bilişim Uzmanlığı Sertifikası Nedir?
Adli bilişim uzmanlığı eğitimi sonunda sertifika sınavı uygulanır. Kurs merkezleri tarafından uygulanan sınav, adli bilişim uzmanlığı sertifikasına uzanan yolu açar. Genellikle sertifika sınavı, çoktan seçmeli formatta yapılır.
Online eğitim veren kurumlar, online sertifika sınavı yaparak kursiyerin bilgi kazanımını ölçer. Nihayetinde sınavdan geçer not alanlara, kurs bitirme belgesi olarak adli bilişim uzmanlığı sertifikası verilir. Alınan bu belge; kurum, üniversite veya MEB onaylı olup e-devlet aracılığıyla sorgulanır. Mesleki bilgi kazanımlarını göstermesi açısından sertifika önemli bir unsurdur. Fakat adli bilişim uzmanı olmak için eğitim ve sertifika tek başına yeterli değildir. Ülkemizde bu alanda uzmanlık derecesine yer veren kurumların sayısı bir elin parmağını geçmeyecek durumdadır. Adli bilişim alanında çalışmak isteyenlere önerilen de bilişim hukuku, bilişim suçları ve siber güvenlik konularında yol almalarıdır.
Adli bilişim uzmanlığı nedir, adli bilişim uzmanı nasıl olunur sorularına yanıt verdik. Sertifikalı program aracılığıyla adli bilişim alanına giriş yapmak isterseniz ders içeriğini inceleyebileceğiniz adli bilişim uzmanlığı kursuna yönelebilirsiniz.
