Dünya teknoloji ve yazılım sayesinde yeniden şekillenirken eleştirel ve yaratıcı düşünme gibi yeni nesil beceriler kritik önem kazandı. STEM de bu becerileri kazanmayı sağlayan en önemli araçlardan biri. Gelin, STEM hakkındaki detayları kapsamlıca irdeleyerek STEM nedir, STEM eğitimi nedir gibi soruların karşılığını bulalım.
21. yüzyıl, “değişmeyen tek şey” değişim savını doğrulayan pek çok değişime sahne oldu. Bu değişimin göstergelerinden biri bilim ve mühendislik temelli çalışmaların önem kazanmasıdır. STEM eğitimi, bu çalışmalar için gerekli kritik becerileri kazandıran bir eğitim alanıdır.
STEM Ne Demek?
Aslında STEM nedir kısaca bahsettik; fakat bir eğitim alanı olmasının ötesinde STEM kavramını detaylıca açıklayalım. STEM, 21. yüzyıl becerilerinin çocuklara nasıl kazandırılabileceği yönündeki tartışmaların sonucunda doğmuş bir yaklaşımdır. 21. yüzyıl becerileri ise şunlardır:
- Eleştirel düşünme ve problem çözme
- Yaratıcı çözümler bulma
- İnovatif düşünme
- İş birliği yapma
- Dijital okuryazarlık (bilgi teknolojileri, medya)
- Esneklik ve uyumluluk
- Liderlik
- Girişimcilik
- Duygusal zeka
STEM; Science (Fen Bilimleri), Technology (Teknoloji ), Engineering (Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) kelimelerinin baş harflerinin kısaltılmış bir eğitimi modeli olarak bilinir. STEM açılımı doğrultusunda STEM kavramını dört temel disiplinin harmanlanmasıyla oluşturulmuş bir öğrenim modeli olarak açıklayabiliriz. STEM eğitimine hem okul öncesi seviyesinde hem de lisansüstü eğitim seviyesinde önem verilir. Eğitim modeli, hem müfredat dahilinde hem de müfredat dışında uygulanır.
STEM Türleri Nelerdir?
Türkçe haliyle FeTeMM (Fen, teknoloji, mühendislik ve Matematik) olarak ifade edilen STEM, aslında multidisipliner bir yaklaşımdır. Yani, iyi bir iş ortaya koymanın ve başarılı olmanın tek bir alana odaklanmayıp farklı disiplinlerden yararlanmakla mümkün olabileceği düşüncesine dayanır. STEM’in söz konusu bilim dallarının yanı sıra sosyal bilimleri ve görsel sanatları da öğrenme sürecine dahil etmek gerektiği düşüncesine dayanan türleri vardır.
STEM türleri; STEAM, STEM-C ve STEM-H şeklindedir. SEAM türevleri arasında en yaygın olan STEAM’dır. STEAM, STEM kavramının yapı taşı olduğu bir öğrenme tekniğidir. Öğrenilen bilgileri sanat ve teknoloji ile birleştirmeyi ifade eder. Amaç yenilikçi bakış açısı geliştirebilmektir. STEM-C, bilgisayar alanındaki STEM uygulamaları, STEM-H ise sağlık alanındaki STEM uygulamaları anlamına gelir.
STEM Eğitimi Ne Demek?
Disiplinler arası yaklaşımlar köklü geçmişe sahiptir. Bununla birlikte STEM teriminin ilk kullanılışı 2001 yılında olmuştur. Dünya çapında popülaritesi giderek artan STEM ülkemizde de yaygınlık kazanmıştır. Bu durum STEM’in amacının eğitim sisteminin amacıyla örtüşmesinden kaynaklanır. Söz konusu ortak hedef şudur: “ Düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, iletişime açık, sanat ve estetik duyguları güçlü, bilim ve teknolojinin kullanımına ve üretimine yatkın bireylerin yetişmesi.” STEM eğitimi öğrencilere şu becerileri kazandırır:
· Farklı disiplenlerden yararlanma
· Sorgulayarak öğrenme
· Yaşam temelli öğrenme
· Eleştirel düşünme
· Deneme yanılma yoluyla öğrenme
· Probleme dayalı öğrenme
| STEM Eğitimi İle Erken Yaşta Hedeflenen Beceriler | |
| Tema | Oluşturulan etki |
| Gelişim | Problem çözme |
| Çok yönlü düşünebilme | |
| Bilimsel süreç | Neden sonuç bağlantısı |
| Gözlem | |
| Bilimsel iletişim | |
| Sosyal duygusal gelişim | Yaratıcı düşünme, yenilikçilik |
| Özgüven | |
| Öğrenme | Kalıcı öğrenme |
| Deneme yanılma yoluyla öğrenme |
STEM eğitimi farklı eğitim seviyelerindeki öğrenciler için uygundur. Okul öncesi ve ilkokul seviyesindeki çocuklara öğretilen STEM, erken STEM olarak ifade edilir. Erken STEM; dil gelişiminden sosyal duygusal gelişime, motor gelişimden bilişsel gelişime pek çok açıdan faydalıdır.
Bilişim teknolojileri öğretmenleri için fayda sağlayan STEM eğitimi müfredatı şöyledir:
STEM Nedir?
STEM’e Giriş
Bugünün Dünya Ülkelerinde STEM Yaklaşımı
Türkiye’de STEM’in Gelişimi
Stem Eğitimi Neden Önemli?
STEM Uygulamalarına Giriş
Tinkering Yöntemi
Mühendislik Tasarım Döngüsü
Proje Tabanlı Öğrenme Yöntemi
Proje Türleri ve Konuları
Proje Hazırlama Aşamaları
Sorgulamaya Dayalı Öğrenme ve Öğrenme Türleri
Bağlam Temelli Öğrenme
REACT Modeli
Günlük Hayattan Malzemeler ile STEM Eğitimi Uygulamaları
Yapı Setleriyle STEM Eğitimi Uygulamaları
Scratch
Görme engelliler için benim çözümüm!
Hangi kalem daha güçlü?
Makey Makey:
Meyve Piyanosu Yapıyorum
3D Kalem ve Arttırılmış Gerçeklik
Uzay Uydusu Tasarlıyorum
Microbit
Uykumu Düzenliyorum
Atık kâğıtları çimlendiriyorum
S.O.S
Photoshop
Kapak Toplama Kampanyası
Lego We-Do 2.0
Sinyal Gönderiyorum
Stop-Motion:
İlk Filmim
Ardunio
Sıvıları Ölçüyorum
Örnek STEM Temelli Ders planı İncelemesi
Pusula Örnek STEM Ders Planı
STEM eğitimi sayesinde kazanılan öğrenme becerisi; bilgi ve iletişim becerileri, düşünme ve problem çözme becerileri, kişilerarası iletişim ve iş birliği şeklindedir. Dolayısıyla STEM eğitimi bu alanda kendini geliştirmek isteyen herkes için uygundur.
Türkiye, genç nüfusa sahip inovasyona açık bir ülke olduğundan STEM eğitimi toplumsal açıdan da faydalıdır. Bu fayda yalnızca katma değeri yüksek ürün yetiştirecek nitelikli iş gücü de değildir. Beyin göçünün önlenmesi de mümkün olacaktır.
STEM eğitimi pek çok bakımdan faydalı olmakla birlikte birtakım dezavantajlara da sahiptir. Sosyoekonomik farklılık nedeniyle fırsat eşitsizliğinin büyümesi olmasıdır. STEM’in toplum için faydalı olabilmesi STEM’e vakıf olan kişilerin çoğunlukta olmasını gerektirir. STEM’in faydalı olması ise eğitici eğitiminin tamamlanmasıykla mümkün olabilir.
STEM’in faydalı oluşundan yararlanarak STEM laboratuarı şeklinde vaatlerle okullara öğrenci çekilmesi gibi durumların yaşanması da olasıdır. Tüm bu dezavantajları oluşturan sorunların ortadan kalkması durumunda STEM’in faydalı olmaması mümkün değildir.
STEM Etkinlik Örnekleri
STEM yaklaşımı belli durumların döngü halinde uygulanmasını gerektirir. Bu döngüyü oluşturan adımlar şunlardır: Soru oluştur, Tasarla, Test et, Sonuç Çıkar, Değerlendir, Paylaş, Yeniden Düşün. STEM etkinlikleri aslında bu döngü üzerine kuruludur. İlkokul seviyesinde uygulanan STEM etkinliğine şu örneği verebiliriz:
Çocukların meyve ve sebzeden farklı araba çeşitlerini yapması beklenir. Bunun için çocuklara 3-4 adet kalın çöp şiş ve kabak, patlıcan, patates gibi sebzeler verilir. Öncesinde ağırlık merkezi, denge ve arabanın kısımları hakkında bilgi verilir. Ardından çocuklar hayalindeki arabaları tasarlar.
Stem etkinlikleri uygulamanın çocuklara sağladığı avantajları şöyle sıralayabiliriz:
· Problemi analiz etme ve analize göre problemi çözmek için çözüm önerileri sunabilme veya problemi direkt olarak çözebilme
· Problemleri çözerken zararı en aza indirip faydayı en yüksek seviyeye çıkarma
· Olaylara, durumlara farklı perspektiften bakabilme
· Matematik bilgisi ve mühendislik becerileri edinme
· Olumlu ilişkiler kurabilme
· Disiplinler arasındaki boşlukları ve farklılıkları kavrama
Çocuklar için erken STEM uygulamalarında kullanılabilecek pek çok oyuncak vardır. Bu oyuncaklar STEM’in tüm alanlarına yöneliktir. Çocukların merakını gidererek onları yaratıcılığa teşvik eden oyuncaklara örnek olarak şuynları verebiliriz:
· Teleskop seti
· Kodalama kiti
· Pusula
· Sindirim sistemi deney seti
· Steteskop deney seti
· Mühendislik seti
Özetle;
Bilgi toplumunun içinde doğan çocukları geleceğe hazırlamak açısından Türkiye’de STEM eğitimi ağırlık verilmesi gereken bir alandır. Biz de bu gerçekten yola çıkarak STEM ne demek, STEAM ne işe yarar gibi soruları yanıtladık. Bu sayede STEM eğitimi neden önemli sorusu da yanıt bulmuş olacaktır.
STEM, inovatif düşünceye önem veren ve bilim ve teknoloji alanında ilerlemeyi düşünen ülkelerde odak noktasındadır. Türkiye de STEM eğitimi için bütçe ayıran ülkelerden biridir. Dolayısıyla yaşam standartlarınızı yükseltebileceğiniz, eğitim sistemi için kıymetli bu alanlara yönelik kariyer hedefliyorsanız STEM eğitimi uygulamaları sayesinde değişimi yakalayabilirsiniz.
