Satranç Nasıl Bir Oyundur?
Satranç, iki oyuncu arasında satranç tahtası ve satranç taşları ile belli kurallara göre oynanan bir masa oyunudur. Aynı zamanda bir spor dalıdır. 1986 yılı itibarıyla satranç dünya turnuvası düzenlenir. Satranç zihin sporu olması sayesinde eğitimsel bir etkinliktir. Türkiye Satranç Federasyonu satrancın faydalarını şöyle sıralamıştır:
- Planlama yapmanın önemini kavramaya yardımcı olur.
- Olay ve durumlara doğru yaklaşabilme becerisi kazandırır.
- Özgüvenin gelişmesi açısından faydalı olur.
- Başarıya ulaşmanın yolunun disiplin olduğunun anlaşılmasını sağlar.
- Eleştirel düşünme becerisi kazandırır.
- Yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirir.
Satranç Eğitimi Kaç Yaşında Başlar?
Satranç antrenörleri tarafından yapılan açıklamalara göre satranca başlama yaşının geç olmaması gerekir. Erken yaşlarda satranç öğretimi için adım atılması çocukların bilişsel gelişimi açısından önem taşır. Türkiye Satranç Federasyonu etkinlikleri için en alt yaş grubu 7’dir. Satranca başlamak için geç kalınması da söz konusu değildir.
Satranç Eğitmeni Nerelerde Çalışır?
Temel satranç eğitimi değil de satranç eğitmeni kursu tarafından verilen ustalık eğitimini alanlar satranç eğitmeni olarak çalışabilir. Satranç eğitmenlerinin istihdam alanı satranç eğitiminin verildiği tüm kurumlardır. Buna göre satranç alanında eğitmen unvanına sahip olanlar özel rehabilitasyon merkezlerinde, bilim sanat merkezlerinde, satranç kulüplerinde ve etüt merkezlerinde çalışabilirler.
Satranç Kursu Nedir?
Satranç kursu, satranç öğrenmek isteyenlerin satranç hakkında tüm detaylı bilgileri öğrenebildiği sertifika programıdır. Satranç eğitimi halk eğitim merkezleri ve MEB onaylı kurslar tarafından verilir. Özel kurumlar tarafından 6 yaş grubunda okul öncesi satranç eğitimi ve yetişkinler için satranç eğitimi verilir.
Üniversite onaylı veya MEB onaylı satranç kursu, temel satranç eğitimi ve satrançta ustalık kursu adıyla düzenlenen eğitim programlarıdır. Halk eğitim merkezleri tarafından düzenlenen satranç eğitim programı sonunda verilen sertifika satranç eğitmeni olmak için yeterli değildir. Satranç eğitmeni olmak isteyenlerin satranç eğitmen eğitimi sertifikası almak için ustalık kurslarına katılması gerekir.
Online Satranç Kursu İşe Yarar Mı?
Türkiye’de online eğitim özellikle son yıllarda yaygınlaşmıştır. Pek çok alanda, zaman ve mekân kısıtlamasını ortadan kaldıran online eğitim yönteminden yararlanılır. Bu alanlardan biri de satrançtır. Online satranç eğitimi genellikle satrancın temelleri üzerinde durulan satranca giriş eğitimidir.
Online satranç kursu ile yüz yüze eğitim satranç kursunun müfredatında farklılık olmaz. Eğitimin online olması kullanıcı adı ve şifre ile istenildiği an eğitim videolarına ulaşılabileceği anlamına gelir. Bu esneklik hem zamanı verimli kullanmak hem de eğitime ulaşabilmek için ekstra çaba sarf etmemek açısından önem taşır.
Eğitimin süresini programın içeriği gibi unsurlar değiştirebilir. Eğitimlerin sertifikasını alabilmek için eğitim sürecinin sonunda yapılan sınavda başarılı olmak gerekir. Satranç sertifikası, katılım belgesi niteliği taşır ve satranç bilgisinin göstergesidir.
Satranç Eğitimi Ders İçeriği
Satranç eğitiminde alınan dersler eğitimin hedef kitlesi ve seviyesi doğrultusunda farklılık gösterir. Bununla birlikte temel seviye verilen eğitimler ustalık eğitimleri kurs fark etmeksizin aynı konuların işlendiği eğitimlerdir. Temel seviye satranç eğitimlerinde genel satranç kuralları öğretilir. İleri seviyede satranç eğitimi alanlar dünyanın en ünlü satranç stratejileri hakkında da bilgi edinir.
Temel seviye satranç kurslarında kapsamlı olarak işlenen satranç dersleri şu konu başlıklarından oluşur:
- Satranç taşları ve satranç tahtası
- Satranç kale hareketi
- Filin, vezirin, atın, şahın ve piyonun hareketi
- Satranç açılışında uyulması gerekenler
- Mat çeşitleri
Satranç eğitmen eğitiminde ise oyunun kurallarının ve oyuna başlama yöntemlerinin yanı sıra taktik yöntemler ve oyun sonu basma yöntemleri üzerinde de durulur. Oyun örnekleri sayesinde teorik bilgiler desteklenmiş olur.
Satranç Kursuna Kimler Katılabilir?
Satranç kursuna katılım için herhangi bir ön koşul yoktur. Zekâ oyunlarına ilgi duyan herkes satranç dersi alabilir. Yetişkin satranç eğitimi sertifika programı için katılım sağlayanlar genellikle öğretmenler, fen edebiyat fakültesinde öğrenim gören öğrenciler ve psikoloji alanlarında öğrenim gören öğrencilerdir.
Satranç Sertifikası Ne İşe Yarar?
Satranç eğitim programına devamlılık gösteren kişiler yapılan değerlendirmelerin ardından satranç sertifikası almaya hak kazanır. Satranç zihinsel gelişim sağlayan bir zekâ oyunudur. Bu nedenle satranç sertifikasına sahip olmak işe alımda öncelik tanınması açısından avantaj sağlayabilir. Satranç eğitmenliği sertifikası ise satranç eğitmeni olarak çalışma imkânı tanır.
Satranç Antrenörlük Belgesi Nasıl Alınır?
Satranç antrenörlüğü ile satranç eğitmenliğinin aynı olduğu yönündeki yaygın kanının aksine antrenörlük ile öğretmenlik birbirinden farklıdır. Satranç antrenörleri, profesyonel sporcular için eğitim veren kişilerdir. Satranç antrenörlüğü yapabilmek için satranç antrenörlük belgesi almak gereklidir.
Satranç alanında kariyer planlayan ve satranç eğitmeni olmak isteyenlerin e-devlet üzerinden Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Bilgi Sistemi üzerinden kurs kayıt işlemleri yapması gerekir. Satranç antrenörlük belgesi almak için gereken şartlar şöyledir:
- En az lise veya dengi okullardan mezun olmuş olmak (bu koşul milli sporcular için geçerli değildir)
- Görevi yapmaya engel akıl hastalığının olmaması
- 18 yaşını doldurmuş olmak
- Spor Genel Müdürlüğü Amatör Spor Dalları Ceza Yönetmeliği ve Spor Federasyonları Disiplin Talimatına göre başvurudan önceki son üç yıllık süreçte bir yıldan fazla ceza almamış olmak
Başvurunun fazla olması durumunda; satranç sporcusu olmak, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi veren yükseköğrenim kurumlarında satranç eğitimi almış olmak, üniversite mezunu olmak ve en az beş yıl lisanslı sporcu olmak gibi koşullar da aranır. Satranç Federasyonu için başvuruda bulunurken şu belgeleri tamamlamak gerekir:
- Diploma sureti
- Başvuru dilekçesi
- Cezası bulunmadığını gösteren belge (Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünden alınır)
- Kurs kaydı için gereken katkı payının ödendiğini gösteren dekont
- Sağlık raporu
- Vesikalık fotoğraf
- Adli sicil belgesi
Satranç bilişsel sağlık için önem taşıyan bir oyundur. Bu nedenle iş hayatında lider pozisyonlarda çalışmak isteyenler için de okul öncesi çocuklar için de satranç öğrenmeleri önerilir. Satranç en popüler kişisel gelişim kursları arasında yer alır.
