Spikerlik Nedir?
Spiker, genellikle anchorman unvanına sahip olarak haber sunan kişidir. Birbirinden farklı haber türleri kapsamında televizyonların ekranlarında olan spiker, sunuculuk görevini yerine getirir. Televizyon ekranlarının karşısında olan spiker, aynı zamanda kamera karşısında da olarak görevini en iyi şekilde gerçekleştirmeyi amaçlar. Ana haber başta olmak üzere gece haber spikerliği, program sunuculuğu veya diğer haber türlerine özel spikerlik alanları vardır. Spiker, bağlı bulunduğu haber müdürlüğüne uygun olarak gerekli haberleri dinleyicilerle paylaşır. Spiker olmak için ise işin eğitimini almak veya yeterli deneyimleri elde etmek gerekir.
Spikerlik Eğitimi Nedir?
Spikerlik-sunuculuk eğitimi, spiker adaylarına yönelik hazırlanan ve işin nasıl uygulandığına yönelik pratik bilgiler kazandıran bir programdır. Spikerlik eğitimlerinin bir bölümü yalnızca sunuculuk pratiği üzerine ilerlerken bazı kurslar ise spikerlik ve Türkçenin kullanımı özelinde içerikler sunar. Yine bazı kurslar yüz yüze eğitim verirken bazılarının online eğitim ile kursiyerlere bilgi aktardığı bilinir. Ayrıca kursların eğitim sonunda verdiği belge de farklı olabilir. Genel olarak MEB veya kurum onaylı kurs sertifikası verilir.
Spikerlik eğitiminin amacı, bugünün ve geleceğin spikerlerinin iş ve sektör hakkında bilgi sahibi olmalarının yolunu açmaktır. Spikerin sunum aşamasında nasıl davranması gerektiği, haber ekibi ile nasıl toplantılar yapılması gerektiği ve iyi aktarma yetkinliğinin nasıl gerçekleşeceği gibi detaylar için eğitime başvurmak gerekir. Eğitimi veren eğitmenler ise genel olarak sunuculuk, seslendirme sanatçılığı veya tiyatro geçmişi bulunan kişilerdir. Eğitmenlerin bilgi birikimleri eşliğinde spikerlik derslerinde de Türkçe kullanımı, ses kullanımı, diksiyon hataları ve sunuculuk mesleğine dair bilinmesi gerekenler üzerinde durulur.
Spikerlik kursunun genel ders içerikleri ise şöyledir:
- Spikerlik Nedir?
- Spikerlerin- Sunucuların Önemi
- Ses ve Nefes Kullanımı
- Etkili İletişim Teknikleri
- Doğaçlama
- Diksiyon ve Beden Dili
- İstanbul Ağzının Kuralları
- Akıcı ve Anlaşılır Konuşmanın Püf Noktaları
- Spikerlik-Sunuculuk Türleri
- Haber Türüne Özel Sunuculuk
- Röportaj Teknikleri
- Program Sunuculuğu
- Konuşma-Sunum Çalışmaları
Derslerde, spiker veya sunucu adayının topluluk önünde konuşma durumu analiz edilir. Buna yönelik uygulama aşamasında, kursiyerin konuşma ve aktarma yetkinliği ölçülür. Kursun başlangıcından itibaren de spikerliğe hevesi bulunan fakat yeterli yetkinliğe sahip olmayanlar için konuşmayı içeren dersler yer alır. Eğitimin temel hedefi, haber stüdyolarında yer alacak spiker-sunucu yaratabilmektir. Bununla birlikte güzel konuşma ve Türkçenin kullanımı konusunda bilinçlenmek isteyenler de spikerlik kursunun hedef kitlesini oluşturur.
Spikerlik Eğitimine Kimler Katılmalı?
Spikerlik eğitiminin kapsamı, spikerlik mesleğinin detaylarından, metinlerin nasıl okunması gerektiğine kadar uzanır. Dolayısıyla eğitim programına sadece spiker veya sunucu olmak isteyenler katılmaz. Diksiyon, sunum becerileri, beden dili ve güzel konuşma konusunda deneyimli kişilerden eğitim almak isteyenler de kursa katılabilirler. Ayrıca spikerlik eğitiminden; oyuncu, seslendirme çalışanı, video içerik hazırlayıcısı, radyocu veya diksiyon eğitmeni olmak isteyenler de faydalanabilirler.
Spikerlik Sertifikası Ne İşe Yarar?
Eğitimden sonra verilen sertifikadan ziyade spikerlik eğitiminin derslerini tamamlamak daha faydalıdır. Bununla birlikte alınan sertifika, iletişim alanında çalışmak isteyenlerin oldukça işine yarayan belgelerden biridir. Spikerlik sertifikası; kursiyerin, konuşma dilinde doğru Türkçeyi öne çıkararak iletişim kurabileceğini kanıtlar.
Kursiyer, dersler boyunca edindiği bilgi ve yetkinlikleri sertifika aracılığıyla göstermiş olur. Özellikle herhangi bir iş alanında sunucu olarak çalışacak kişilerin edinmesi gereken ilk sertifikalardan biri sunuculuk eğitimi sertifikasıdır. Genel olarak sertifikalı spikerlik eğitim programı;
- etkili konuşma,
- sunum becerileri,
- diksiyon kullanımı,
- beden dili konusunda kişinin yetkinlik ve bilgi kazandığını gösterir.
Spiker Nerede Çalışır?
Spikerler, radyo ve televizyon başta olmak üzere video içeriklerin yer aldığı her platformda yer alabilirler. Genel olarak spiker, haber stüdyolarına bağlı olarak çalışır. Bununla birlikte haber spikeri ve sunucular sadece tek bir konu başlığında mesleği yerine getirmezler.
Bazı spikerler, ana haber sunuculuğu görevini üstlenirken bazıları ise belli bir zaman dahilinde planlanan spor veya kültür içerikli haberleri sunarlar. Ayrıca sunucular, özel formatta düzenlenmiş prime time programlarını da sunabilirler. Örneğin, sabah kuşağı programlarını sunan sunucular veya tartışma programını yöneten moderatörler gibi. Kendi içinde farklı türleri olan haber spikerliği, farklı mecralarda da kendini gösterir.
Radyo yayınları ve internet haberciliği kapsamında da haber aktarımı gerçekleşir. Bu mecralarda bağımsız ya da ekip dahilinde çalışmak için de aktarma becerisinin gelişmiş olması lazımdır. Yine seslendirme alanında da spikerleri görmek mümkündür. Özellikle reklam ve belgesel anlatımlarında sesini güzel kullanmayı bilen spikerlerden yararlanıldığı bilinir.
Spiker Olmak İçin Gereken Şartlar
Spikerlik mesleği, sabit bir görevi farklı yetkinlikler eşliğinde icra etmeyi gerektirir. İlgili haberi veya bilgiyi sunan spiker, sunum sırasında hem diksiyona hem de beden dili kullanımına dikkat edilir. Bundan ötürü işinde başarılı bir spiker veya sunucu olmak isteyenlerin, ilgili konularda kendilerini geliştirmeleri gerekir.
Spikerlik mesleğine yatkın olmak için okunabilecek bölümler ise iletişim ve medya bölümleridir. Bununla birlikte spiker veya sunucu olmak için belli bir bölüm sınırlaması yoktur. Bundan ziyade nitelikli bir kursun spikerlik dersleri ve kişinin sektörde deneyim elde etmesi daha öne çıkarıcıdır.
Aynı zamanda çoğu spiker-sunucu da muhabirlikten spikerliğe geçerek sektörde yeterli deneyime sahip olur. Spikerlik yetkinliklerine sahip olmak ise sektörde iş bulmada avantaj sağlar. İngilizce dil yetkinliği, sektördeki deneyimli spikerlerden eğitim almak, iletişim becerileri ve belli bir haber alanında bilgi edinmek (spor, kültür, siyaset gibi) haber stüdyolarının da dikkatini çeker. Spikerlik, temsil açısından da cinsiyet eşitliğini barındırarak kadınların ve erkeklerin birlikte yer aldığı mesleklerden biridir.
